تشخیص مولکولی هپاتیت B در آزمایشگاه
هپاتیت B یک عفونت ویروسی است که به کبد حمله می کند و می تواند باعث بیماری حاد و مزمن شود. این ویروس معمولاً در هنگام تولد و زایمان از مادر به کودک و همچنین از طریق تماس با خون یا دیگر مایعات بدن منتقل می شود. سازمان بهداشت جهانی تخمین می زند که در سال 2015 ، 257 میلیون نفر با عفونت مزمن هپاتیت B زندگی می کردند (به عنوان آنتی ژن سطحی هپاتیت B مثبت معرفی میشود). در سال 2015 ، هپاتیت B منجر به مرگ حدود 887.000 فرد شد و بیشتر ناشی از سیروز و سرطان هپاتوسلولار ( به عنوان مثال سرطان اولیه کبد ) بودند. از سال 2016 ، 27 میلیون نفر (5/10٪ از کل افرادی که تخمین زده می شود مبتلا به هپاتیت B هستند) از عفونت خود آگاه هستند ، در حالی که 4.5 میلیون نفر (7/16٪) از افراد تشخیص داده شده تحت درمان میباشند.
با استفاده از واکسن هایی که ایمن ، در دسترس و مؤثر هستند ، می توان از هپاتیت B جلوگیری کرد. هپاتیت ب یک عفونت کبدی بالقوه تهدید کننده است که ناشی از ویروس هپاتیت B (HBV) میباشد. این یک مشکل بزرگ سلامت جهانی است. این بیماری می تواند باعث عفونت مزمن شود و افراد را در معرض خطر بالای مرگ ناشی از سیروز و سرطان کبد قرار دهد. یک واکسن ایمن و مؤثر که از 98 تا 100٪ محافظت در برابر هپاتیت B برخوردار است ، در دسترس میباشد. جلوگیری از عفونت هپاتیت B از بروز عوارضی از جمله ایجاد بیماری مزمن و سرطان کبد جلوگیری می کند.
توزیع جغرافیایی
شیوع هپاتیت B در منطقه اقیانوس آرام غربی و آفریقا بیشترین میزان را دارد ، به طوری که به ترتیب 6.2٪ و 6.1٪ از جمعیت بالغ آلوده هستند. در منطقه مدیترانه شرقی ، جنوب شرقی آسیا و اروپا ، به ترتیب 3.3٪ ، 2.0٪ و 1.6٪ از جمعیت عمومی آلوده هستند. در آمریکا ، 0.7٪ از جمعیت آلوده هستند.
انتقال
در نواحی بسیار بومی ، هپاتیت B بیشتر از مادر به کودک هنگام تولد یا از طریق انتقال افقی (قرار گرفتن در معرض خون آلوده) بویژه از کودک آلوده به کودک سالم طی 5 سال اول زندگی منتقل میشود. ایجاد عفونت مزمن در نوزادان آلوده شده توسط مادران هنگام زایمان یا قبل از 5 سالگی بسیار متداول است. هپاتیت B همچنین از طریق آسیب با سوزن ( نیدل استیک یا زخم سر سوزن ) ، خال کوبی ، سوراخ کردن و قرار گرفتن در معرض خون و مایعات آلوده بدن مانند بزاق و مایعات قاعدگی ، مایعات واژن و مایع منی گسترش می یابد. انتقال جنسی هپاتیت B ممکن است رخ دهد ، به ویژه در مردان غیر واکسینه که دارای رابطه جنسی با مردان میباشند و در افراد دگرجنسگرایی که شرکای جنسی متعدد دارند یا با کارگران جنسی رابطه دارند.
عفونت در بزرگسالی در کمتر از 5٪ موارد منجر به هپاتیت مزمن می شود ، در حالی که عفونت در دوران نوزادی و اوایل کودکی در حدود 95٪ موارد منجر به هپاتیت مزمن می شود. انتقال ویروس ممکن است از طریق استفاده مجدد از سوزن ها و سرنگ ها هم در خدمات درمانی و هم در بین افرادی که مواد مخدر تزریق می کنند رخ دهد. علاوه بر این ، عفونت می تواند در طی مراحل پزشکی ، جراحی و فرآیند های مربوط به دندان ، از طریق خال کوبی یا از طریق استفاده از تیغ و اشیاء مشابه آلوده به خون عفونی ایجاد شود. ویروس هپاتیت B حداقل 7 روز در خارج از بدن زنده می ماند. در این مدت ، ویروس می تواند در صورت وارد شدن به بدن شخصی که واکسینه نیست باعث ایجاد عفونت شود. دوره کمون ویروس هپاتیت B به طور متوسط 75 روز میباشد ، اما می تواند از 30 روز تا 180 روز متغیر باشد. این ویروس ممکن است طی 30 تا 60 روز پس از عفونت تشخیص داده شود و می تواند پایدار باشد و به هپاتیت مزمن B تبدیل شود.
علائم
بیشتر افراد هنگامی که تازه آلوده میشوند هیچ علائمی را تجربه نمی کنند. با این حال ، برخی از افراد با علائمی که چند هفته طول میکشند از جمله زردی پوست و چشم ها (یرقان) ، تیرگی ادرار ، خستگی شدید ، حالت تهوع ، استفراغ و درد شکم ، دچار بیماری حاد میباشند. زیر مجموعه کوچکی از مبتلایان به هپاتیت حاد می توانند دچار نارسایی حاد کبدی شوند که می تواند به مرگ منجر شود. در برخی افراد ، ویروس هپاتیت B همچنین می تواند باعث عفونت مزمن کبدی شود که متعاقبا به سیروز (زخم کبد) یا سرطان کبد تبدیل میشود.
چه کسی در معرض خطر بیماری مزمن قرار دارد؟
احتمال ابتلا به عفونت مزمن به سن فرد در هنگام ابتلا به عفونت بستگی دارد. کودکان کمتر از 6 سال که به ویروس هپاتیت B آلوده می شوند ، بیشترین احتمال ابتلا به عفونت های مزمن را دارند.
نوزادان و کودکان :
80-90٪ از نوزادان آلوده طی اولین سال زندگی خود دچار عفونت مزمن می شوند.
30 تا 50٪ از کودکان آلوده قبل از 6 سالگی به عفونت های مزمن مبتلا میشوند.
بزرگسالان :
کمتر از 5٪ از افراد سالم که در بزرگسالی آلوده میشوند ، دچار عفونت مزمن می شوند.
20-30 درصد از بزرگسالان که به عفونت مزمن مبتلا میباشند به سیروز و / یا سرطان کبد نیز مبتلا میشوند.
عفونت همزمان HBV و HIV
حدود 1٪ از افراد مبتلا به عفونت HBV ( 2.7 میلیون فرد ) به HIV نیز مبتلا هستند. در مقابل ، شیوع جهانی عفونت HBV در افراد آلوده به HIV ، 7.4 درصد است. سازمان بهداشت جهانی (WHO) از سال 2015 ، بدون در نظر گرفتن مراحل بیماری ، درمان را برای همه مبتلایان به عفونت HIV توصیه کرده است. تنوفوویر ، که در ترکیبات درمانی که به عنوان درمان خط اول عفونت HIV توصیه می شوند وجود دارد ، در مقابل HBV نیز فعال است.
تشخیص
به دلایل بالینی ، تمایز هپاتیت B از هپاتیت ناشی از سایر ویروس ها امکان پذیر نیست ، از این رو ، تأیید آزمایشگاهی تشخیص ، ضروری میباشد. یک سری آزمایش خون برای تشخیص و نظارت بر مبتلایان به هپاتیت B در دسترس میباشند. آنها می توانند به منظور تشخیص عفونت های حاد و مزمن مورد استفاده قرار گیرند. تشخیص آزمایشگاهی عفونت هپاتیت B بر تشخیص آنتی ژن سطحی هپاتیت B (HBsAg) متمرکز است. سازمان بهداشت جهانی توصیه می کند که برای اطمینان از ایمنی خون و جلوگیری از انتقال تصادفی به افرادی که فرآورده های خونی را دریافت می کنند ، تمام اهداء کنندگان خون برای هپاتیت B آزمایش شوند.
عفونت حاد HBV از طریق وجود HBsAg و آنتی بادی ایمونوگلوبولین M (IgM) به آنتی ژن هسته ای ، HBcAg شناسایی می شود. طی مرحله اولیه عفونت ، بیماران از نظر وجود آنتی ژن e هپاتیت B (HBeAg) در سرم نیز مثبت هستند. HBeAg معمولاً نشانگر میزان بالای تکثیر ویروس است. وجود HBeAg نشان می دهد که خون و مایعات بدن فرد آلوده بسیار عفونی هستند. عفونت مزمن از طریق ماندگاری HBsAg به مدت حداقل 6 ماه مشخص می شود (با یا بدون وجود همزمان HBeAg). ماندگاری HBsAg مهمترین نشانه خطر ابتلا به بیماری مزمن کبد و سرطان کبد (کارسینوم هپاتوسلولار ) در مراحل بعدی زندگی میباشد.
درمان
هیچ روش بخصوصی برای درمان هپاتیت حاد B وجود ندارد. بنابراین ، مراقبت با هدف حفظ راحتی و تعادل مناسب غذایی از جمله جایگزینی مایعات از دست رفته از طریق اسهال و استفراغ صورت می گیرد. از همه مهمتر ، اجتناب از مصرف داروهای غیر ضروری میباشد. استامینوفن / پاراستامول و داروی ضد استفراغ نباید مصرف شوند. عفونت مزمن هپاتیت B را می توان با داروها از جمله داروهای ضد ویروسی خوراکی درمان کرد. درمان می تواند پیشرفت سیروز را کندتر کرده ، بروز سرطان کبد را کاهش داده و بقای طولانی مدت را بهبود بخشد. تنها بخشی (تخمینها بسته به شرایط و معیارها از 10٪ تا 40٪ متفاوت است) از مبتلایان به عفونت مزمن هپاتیت B به درمان نیاز دارند.
سازمان بهداشت جهانی استفاده از درمانهای خوراکی- تنوفوویر یا انتکاویر – را به عنوان قوی ترین داروهای سرکوب ویروس هپاتیت B توصیه می کند. این داروها در مقایسه با سایر داروها به ندرت منجر به مقاومت دارویی می شوند ، مصرف آنها ساده است (یک قرص در روز) و عوارض جانبی کمی دارند ، بنابراین تنها به نظارت محدودی نیاز دارند. انتکاویر محدودیت های ثبت اختراع را ندارد. در سال 2017 ، تمام کشورها با درآمد کم و متوسط می توانستند به طور قانونی انتکاویر را تهیه کنند ، اما هزینه ها و قابلیت دسترسی به میزان گسترده ای متفاوت است. تنوفوویر دیگر در هیچ جای دنیا توسط حق ثبت اختراع حفظ نمی شود. قیمت متوسط تنوفوویر سازمان بهداشت جهانی در بازار بین المللی از 208 دلار آمریکا در سال به 32 دلار در سال 2016 کاهش یافت.
اما در بیشتر افراد ، این درمان ، عفونت هپاتیت B را معالجه نمی کند ، بلکه فقط تکثیر ویروس را سرکوب می کند. بنابراین ، بیشتر افرادی که درمان هپاتیت B را شروع می کنند ، باید درمان را در طول زندگی ادامه دهند. هنوز هم در بسیاری از مراکز ، دسترسی محدودی به تشخیص و درمان هپاتیت B وجود دارد. در سال 2016 ، از 257 میلیون نفر که به عفونت HBV مبتلا بودند ، 10.5٪ (27 میلیون) از عفونت خود آگاه بودند. از بین بیماران تشخیص داده شده ، پوشش جهانی درمان 16.7٪ (4.5 میلیون) میباشد. بسیاری از افراد تنها زمانی تشخیص داده می شوند که به بیماری کبدی پیشرفته مبتلا شده باشند.
از میان عوارض طولانی مدت عفونت های HBV ، سیروز و سرطان هپاتوسلولار باعث بیماری شدید می شوند. سرطان کبد به سرعت پیشرفت می کند و از آنجا که گزینه های درمانی محدود هستند ، نتیجه به طور کلی ضعیف است. در مراکز کم درآمد ، اکثر مبتلایان به سرطان کبد طی چند ماه پس از تشخیص جان خود را از دست می دهند. در کشورهای پردرآمد ، جراحی و شیمی درمانی می تواند عمر را چند سال بیشتر کند. پیوند کبد گاهی در افراد مبتلا به سیروز در کشورهای با درآمد بالا انجام میشود و نتایج متفاوت میباشند.
پیشگیری
واکسن هپاتیت B اقدام اصلی در پیشگیری از هپاتیت B میباشد. سازمان بهداشت جهانی توصیه می کند که همه نوزادان ، واکسن هپاتیت B را هر چه زودتر پس از تولد ، ترجیحاً ظرف 24 ساعت دریافت کنند. واکسیناسیون روتین نوزادان بر علیه هپاتیت B در سطح جهانی با پوشش تخمینی (دوز سوم) 84٪ در سال 2017 افزایش یافته است. شیوع کم عفونت مزمن HBV در کودکان زیر 5 سال که در سال 2015 حدود 1.3٪ تخمین زده شد ، استفاده گسترده از واکسن هپاتیت B را نشان میدهد. در بیشتر موارد ، یکی از دو گزینه زیر مناسب است :
یک برنامه 3 دوزه از واکسن هپاتیت B ، دوز اول ( به صورت تکی ) در بدو تولد دریافت شود و دوزهای دوم و سوم (به صورت تکی یا ترکیبی) همزمان با دوزهای اول و سوم دیفتری ، سیاه سرفه و کزاز دریافت شوند.
برنامه 4 دوزه ، که در آن تزریق دوز تکی تولد با تزریق 3 دوز واکسن تکی یا ترکیبی ، که معمولاً با سایر واکسن های معمول نوزادی تزریق میشوند ، ادامه میابد.
مجموعه کامل واکسن باعث افزایش سطح آنتی بادی در بیش از 95٪ از نوزادان ، کودکان و جوانان می شود. ایمنی حداقل 20 سال طول می کشد و احتمالاً مادام العمر است. بنابراین ، سازمان بهداشت جهانی واکسیناسیون قوی تری را برای افرادی که برنامه واکسیناسیون 3 دوزه را انجام داده اند توصیه نمی کند. تمام کودکان و نوجوانان کمتر از 18 سال که قبلاً واکسینه نشده اند ، باید در صورت زندگی در کشورهایی که در آنها اپیدمی کم یا متوسط بیماری وجود دارد ، این واکسن را دریافت کنند. در این مناطق ممکن است افراد بیشتری در گروههای پرخطر به این عفونت مبتلا شوند و آنها نیز باید واکسینه شوند. این افراد شامل موارد زیر میباشند :
- افرادی که به طور مکرر به خون یا فرآورده های خونی نیاز دارند ، بیماران دیالیزی و گیرندگان عضو ؛
- افراد در زندان ؛
- افرادی که مواد تزریق میکنند ؛
- هم خانگی و تماس جنسی با افراد مبتلا به عفونت مزمن HBV ؛
- افرادی که دارای شرکای جنسی متعددی هستند ؛
- کارمندان بهداشت و درمان و دیگر افرادی که ممکن است به علت شغل خود در معرض خون و فرآورده های خونی قرار بگیرند.
- مسافرانی که مجموعه واکسن HBV را کامل نکرده اند باید قبل از رفتن به مناطق پر خطر واکسیناسیون خود را انجام دهند.
واکسن سابقه ای عالی در ایمنی و اثربخشی دارد. از سال 1982 ، بیش از 1 میلیارد دوز واکسن هپاتیت B در سراسر جهان مورد استفاده قرار گرفته است. در بسیاری از کشورها که 8 تا 15٪ از کودکان به ویروس هپاتیت B آلوده شده بودند ، واکسیناسیون میزان عفونت مزمن را به کمتر از 1٪ در کودکان واکسینه کاهش داد. علاوه بر واکسیناسیون نوزادان ، اجرای استراتژی های ایمنی خون ، از جمله غربالگری کیفیت تمام خون ها و اجزای خونی اهدایی برای انتقال خون ، می تواند از انتقال HBV جلوگیری کند. در سراسر جهان ، در سال 2013 ، 97 درصد از خون های اهدا شده غربال شدند و کیفیت آنها تضمین شد ، اما شکاف ها همچنان وجود دارند. روشهای تزریق ایمن که تزریقات غیر ضروری و ناایمن را حذف میکنند ، می توانند راهکارهای موثری برای محافظت در برابر انتقال HBV باشند. تزریقات نا امن از 39٪ در سال 2000 به 5٪ در سال 2010 در سراسر جهان کاهش یافته است. علاوه بر این ، روش های جنسی ایمن تر ، از جمله به حداقل رساندن تعداد شرکاء جنسی و استفاده از وسایل محافظ (کاندوم ها) نیز افراد را در برابر انتقال عفونت محافظت می کنند.
آزمایشگاه تخصصی پاتوبیولوژی کوثر، مفتخر به اخذ ایزو 9001، ایزو 15189 و ایزو 10002 انگلستان، تحت نظر دکتر علی آیت اللهی، متخصص پاتولوژی آناتومیکال و کلینیکال، بالغ بر هزار مورد از آزمایشات مختلف، در زمینه های پاتولوژی، ژنتیک و بالینی را تحت پوشش قرار می دهد. (طرف قرارداد بیمه های پایه و اکثر بیمه های مکمل درمان) همچنین مشاوره ژنتیک به صورت رایگان در این مرکز توسط متخصصین ارائه می گردد.
آدرس: مشهد –وکیل آباد – بلوار کوثر – بین کوثر 2 و 4 – ساختمان پزشکان فارابی – طبقه منفی یک شماره تماس: 051-38840404 و 051-38820202 و 09028840404