هنگامی که قسمتی از بافت ریه و کیسه‌های راههای هوایی التهاب یابند و در آنها خلط و ترشحات مسیر تنفسی را ببندد و در تنفس فرد مشکل ایجاد شود، می‌گویند که عفونت ریه رخ داده است. عفونت ریه ممکن است در اثر حضور ارگانیسم‌های مختلفی در ریه صورت گیرد. این ارگانیسم‌ها می‌توانند شامل انواع ویروس‌ها، انگل‌ها و یا باکتری‌ها باشند.
ارگانیسم‌های کوچک از طریق جریان خون به ریهها رسیده و سبب ایجاد عفونت می‌گردد. اما در اغلب اوقات ارگانیسم‌ها توسط قطرات ریز آب موجود در هوای تنفسی یا همان قطرات تنفسی که از فردی به فرد دیگری منتقل میشوند به ریهها منتقل می‌گردند.
دمای معمولی بدن افراد معمولاً در حدود ۳۷ درجه سانتی گراد می‌باشد که اگر فرد دچار عفونت‌های باکتریایی در ریه شده باشد، ممکن است که دمای بدن فرد به اندازه حدود ۴۰.۵ درجه سانتی گراد نیز بالا رود که این میزان از تب بالا بسیار خطرناک است.
عفونت ریه چیست؟
هنگامی که قسمتی از بافت ریه و کیسه‌های راههای هوایی التهاب یابند و در آنها خلط و ترشحات مسیر تنفسی را ببندد و در تنفس فرد مشکل ایجاد شود، می‌گویند که عفونت ریه رخ داده است.
عفونت ریه ممکن است در اثر حضور ارگانیسم‌های مختلفی در ریه صورت گیرد. این ارگانیسم‌ها می‌توانند شامل انواع ویروس‌ها، انگل‌ها و یا باکتری‌ها باشند. عفونت ریه بیماری شایعی می باشد که این بیماری به خصوص در کودکان خردسال و افراد مسن بسیار خطرناک است.
عفونت به وجود آمده در ریه بیشتر کیسه‌های هوایی که در ریه موجود می‌باشند را درگیر کرده و مجاری هوایی انتقال دهنده هوا به ریهها را به میزان کمتری درگیر می کند. بخشی از ریه که دچار عفونت بسیار شدیدی شده باشند توسط مایعی پر می گردد. این مایع حاوی گلبول‌های سفید می‌باشد که برای مقابله با عفونت تولید شده‌اند.
شیوع عفونت ریه همان گونه که اشاره شد بسیار بالا می‌باشد و در هر سال حدود یک درصد از افراد بالغ گرفتار این بیماری میشوند. همچنین هر ساله تعدادی از این افراد دچار مرگ نیز می‌گردند.
دلایل و منشاء به وجود آمدن بیماری عفونت ریه
همان گونه که اشاره شد عفونت ریه یا پنومونی توسط ارگانیسم‌های کوچکی مانند ویروس‌ها، باکتری‌ها، قارچ‌ها و غیره که منجر به بیماری میشوند، به وجود می‌آید. این ارگانیسم‌ها معمولاً در ریه افرادی که سالم هستند وجود ندارد و در برخی مواقع این ارگانیسم‌های کوچک از طریق جریان خون به ریهها رسیده و سبب ایجاد عفونت می‌گردد. اما در اغلب اوقات ارگانیسم‌ها توسط قطرات ریز آب موجود در هوای تنفسی یا همان قطرات تنفسی که از فردی به فرد دیگری منتقل میشوند به ریهها منتقل می‌گردند.
منبع این ارگانیسم‌های کوچک می‌توانند افرادی باشند که به دلیل بیماری خود با سرفه و عطسه سبب انتشار قطرات تنفسی خود به دیگران میشوند. برخی مواقع این میکروب‌ها از مکان‌های ناشایع نیز منشا می‌گیرند. به عنوان مثال ارگانیسم‌های که سبب ایجاد یک نوع خاص از عفونت ریوی به نام پنومونی لژیونلایی می‌گردند، ارگانیسم‌هایی هستند که در آب‌های گرم زندگی میکنند.
به عنوان مثال دیگر میتوان پسیتاکوز را نام برد که معمولاً از پرندگان به خصوصی مانند طوطی‌ها منشا می‌گیرد. همچنین استافیلوکوک‌های مقاوم به متی سیلین نیز معمولاً در بیمارستان ها یافت می‌گردند و می توانند در افرادی که به علت‌های متفاوت در بیمارستان پذیرش شده‌اند ایجاد عفونت ریه یا پنومونی کنند.
علاوه بر ارگانیسم‌هایی که می توانند سبب ایجاد عفونت ریه شوند، ممکن است عوامل دیگری از جمله استنشاق انواع مواد شیمیایی مانند بخارهای سمی سبب ایجاد التهاب در ریه افراد گردد. در برخی موارد نادر نیز ممکن است التهابات ریه در اثر استنشاق موادی که حساسیت زا هستند ایجاد گردد.
افرادی که دارای مشاغل خاص هستند ممکن است در هنگام کار با موادی که در محیط کاری یا انواع محیط‌های دیگر وجود دارد، مواجه شوند که این موارد سبب ایجاد التهاب در بافت ریه این افراد می‌گردد. مثلاً به عنوان مثال میتوان برخی از کشاورزان را نام برد که در زمان تنفس گرد و غبارات حاصل از غلات کپک زده ممکن است دچار التهابات ریوی گردند.
افرادی که دارای مشاغل خاص هستند ممکن است در هنگام کار با موادی که در محیط کاری یا انواع محیط های دیگر وجود دارد، مواجه شوند که این موارد سبب ایجاد التهاب در بافت ریه این افراد می گردد. مثلاً به عنوان مثال می توان برخی از کشاورزان را نام برد که در زمان تنفس گرد و غبارات حاصل از غلات کپک زده ممکن است دچار التهابات ریوی گردند.
افرادی که دارای مشاغل خاص هستند ممکن است در هنگام کار با موادی که در محیط کاری یا انواع محیط های دیگر وجود دارد، مواجه شوند که این موارد سبب ایجاد التهاب در بافت ریه این افراد می گردد. مثلاً به عنوان مثال می توان برخی از کشاورزان را نام برد که در زمان تنفس گرد و غبارات حاصل از غلات کپک زده ممکن است دچار التهابات ریوی گردند.
علائم عفونت ریه
علائم عفونت ریه معمولا به صورت ناگهانی بروز می کند. از علائم شایع عفونت ریه می توان:
- تنگی نفس
- درد قفسه سینه
- سرفه و تب و لرزهای گاه گاهی نام برد.
- سرفه ها در ابتدا خشک می‌باشند، اما هنگامی که یکی دو روز از روند بیماری گذشته باشد، ممکن است با خلط‌های زرد سبز و رگ‌های خونی همراه باشند.
علائم عفونت ریه می‌تواند از علائم و نشانه‌های خفیف تا نشانه‌های شدید متفاوت باشد. بروز علائم و شدت آنها به عوامل مختلفی بستگی دارد که می توان از این عوامل به سن فرد، سلامتی عمومی بدن وی و این که آیا بیماری فرد توسط باکتری، ویروس و یا قارچ ایجاد شده باشد، بستگی دارد. علائم ممکن است مانند علائم ساده شبیه به علائم سرماخوردگی و آنفولانزا باشند، اما تمایل به ماندگاری بیشتری در بدن دارند.
در ادامه مبحث علائم را به صورت مفصل شرح خواهیم داد.
اولین موردی که در عفونت ریه پدیدار می گردد سرفه‌هایی هستند که مخاطب غلیظی را ایجاد میکنند. سرفه‌ها به بدن فرد کمک میکنند که مخاطی که بر اثر التهاب راههای هوایی و ریهها ایجاد شده است ، خلاص گردند. همچنین ممکن است در برخی مواقع این سرفه‌ها حاوی خون باشند.
هنگامی که فرد مبتلا به برونشیت یا ذات الریه می‌گردد ممکن است سرفه‌ای داشته باشد که مخاط ضخیمی دارد و ممکن است رنگ آن هم بین رنگ‌هایی مانند:
- شفاف
- سفید
- سبز
- و زرد مایل به خاکستری متفاوت باشد.
- همچنین لازم به ذکر است که حتی بعد از بهبود علائم نیز ممکن است سرفه‌ها تا چندین هفته در بدن فرد باقی بمانند.
مورد بعدی احساس درد تیز و سوزاننده در قفسه سینه می‌باشد. دردی که در قفسه سینه در هنگام عفونت ریه ایجاد می‌گردد، به صورت دردهای تیز و یا سوزاننده توصیف می‌شود. هنگام سرفه و نفس کشیدن‌های عمیق توسط فرد درد قفسه سینه شدت می‌یابد. گاهی اوقات دردهای شدید می‌توانند در قسمت های میانی بدن و در پشت کمر فرد نیز احساس شوند.
تب از جمله علائم بعدی است که در عفونت ریه مشاهده می‌گردد و در این جا آن را شرح خواهیم داد. هنگامی که بدن فرد در مقابله با عفونت، سیستم ایمنی خود را به کار می اندازد، تب ایجاد می شود.
دمای معمولی بدن افراد معمولاً در حدود ۳۷ درجه سانتی گراد می‌باشد که اگر فرد دچار عفونت‌های باکتریایی در ریه شده باشد، ممکن است که دمای بدن فرد به اندازه حدود ۴۰.۵ درجه سانتی گراد نیز بالا رود که این میزان از تب بالا بسیار خطرناک است. ممکن است تب دوباره بالا رود، بنابراین باید حتماً برای جلوگیری از افزایش تب فرد اقداماتی را انجام دهد.
اگر تب فرد بالای ۳۸.۹ درجه سانتی گراد رود، اغلب منجر به علائمی از جمله :
- لرز
- تعریق
- دردهای عضلانی
- سردرد
- ضعف
- و کمبود آب در بدن می‌شود.
- همچنین اگر تب فرد بالاتر از ۳۸.۹ درجه سانتی گراد رود یا بیش از سه روز ادامه پیدا کند حتماً فرد باید به پزشک مراجعه کند.
درد بدن نیز از دیگر عوامل علائمی است که در هنگام عفونت ریه در بدن فرد مشاهده می‌گردد. ممکن است در هنگام ابتلا به عفونت ریه عضلات و کمر فرد دچار دردهایی شود که به این عارضه میالژی نیز گفته می‌شود. در بعضی اوقات ممکن است که در عضلات نیز التهاب ایجاد گردد که در صورت ابتلا به عفونت می‌تواند به درد بدن هم منجر شود.
آبریزش بینی نیز یکی دیگر از علائم می باشد که این آبریزش بینی اغلب در عفونت ریه های شبیه به برونشیت می باشد و با یک سری از علائم آنفولانزا نظیر عطسه همراه است.
تنگی نفس و خس خس سینه نیز از دیگر علائم می‌باشند. تنگی نفس در این حالت به این معناست که فرد احساس می‌کند نمی‌تواند نفس بکشد یا در هنگام تنفس در ریه خود احساس سختی دارد. اگر فرد در تنفس خود دچار مشکل شود باید فوراً به پزشک متخصص مراجعه کند.
همچنین هنگام بازدم و بیرون دادن نفس نیز ممکن است سینه فرد صداهایی مانند سوت‌های پر صدا ایجاد کند که فرد به صورت خس خس آن را بشنود، این حالت در هنگام باریک شدن مجاری هوایی و یا التهاب این مجاری صورت می‌گیرد.
معمولاً در هنگام مواجه با عفونت بدن احساس تنبلی و خستگی می‌کند. این موضوع به این دلیل می‌باشد که در این هنگام بدن در حال مبارزه با عفونت است و سبب ایجاد احساس خستگی در بدن می گردد. استراحت یکی از مهم ترین عوامل برای بهبود در این موقعیت می‌باشد.
کبود شدن رنگ پوست و یا لب‌ها نیز ممکن است به دلیل کمبود اکسیژن در هنگام عفونت ریه رخ دهند. در این حالت لب و یا ناخن های فرد با رنگی متمایل به رنگ آبی پدیدار می شوند. صدای ترک خوردگی و یا خرخر در ریه ها نیز یکی از علائمی است که حاکی از وجود عفونت ریه می باشد. این صدا از انتهای ریهها به وجود می آیند که به عنوان کراکل یا ترک‌های bibasilar نیز شناخته می شوند. پزشک متخصص می تواند با استفاده از ابزارهایی مانند گوشی های طبی یا استتوسکوپ این صداها را شنیده و بیماری را تشخیص دهد.
