سنگ های صفراوی که در کیسه صفرا ایجاد می‌شوند انواع مختلفی دارند. از انواع سنگ صفرا می‌توان به سنگ صفراوی کلسترولی اشاره کرد که به طور معمول از کلسترول‌های حل نشده تشکیل شده‌اند. اما ممکن است اجزای دیگری نیز در تشکیل این سنگ‌ها نقش داشته باشند.
نوع دیگری از سنگ های صفرا، سنگ‌های صفراوی رنگی هستند. این سنگ‌ها از رنگ قهوه‌ای تیره تا مشکی متفاوت می‌باشد این ها هنگامی تشکیل می‌گردند که صفرا حاوی مقدار زیادی از بیلی روبین شود.
کولیک صفراوی
یکی دیگر از مشکلات جدی که در کیسه صفرا ایجاد می گردد کولیک صفراوی می‌باشد. در این حالت کیسه صفرا برای رفع و از بین بردن انسداد شدیداً منقبض شده و همین انقباض شدید سبب احساس درد شدیدی در فرد خواهد شد.
دردهایی که با کولیک صفرا همراه هستند و انقباضات شدیدی که برای از بین بردن انسدادها به وجود می‌آید، حدود یک تا دو ساعت به طول می‌انجامد. اما این حمله‌ها برگشت‌پذیر می‌باشند و تا زمانی که فرد درمان نشود همچنان با فرد باقی می‌ماند. ممکن است دردها هر چند ساعت یکبار برای فرد تکرار شوند.
التهاب کیسه صفرا
التهاب کیسه صفرا یکی دیگر از انواع مشکلات ایجاد شده در این کیسه می‌باشد که می تواند بر اثر عوامل مختلفی به وجود می‌آید. از یکی از این عواملی می‌توان به :
- مصرف الکل
- وجود عفونت‌ها
- سنگ‌های صفراوی
- و حتی تومورهایی که سبب ترشح بیش از حد صفرا می گردند، اشاره کرد.
اما شایع‌ترین علت ایجاد التهاب در کیسه صفرا همان سنگ صفرا ایجاد شده خواهد بود. در التهابات این کیسه برخلاف دیگر التهابات که تب در آن‌ها شایع می‌باشد، تب شایع نیست. کیسه صفرای ملتهب میتواند در ۲۰ درصد از مواقع توسط باکتری‌های عفونی مورد حمله قرار بگیرد و دچار عفونت شود.
گاهی نیز ممکن است کیسه صفرا پاره شده که در این شرایط حتما به سرعت فرد باید تحت عمل کیسه صفرا جراحی شود. حملات مکرر در این بیماری بسیار خطرناک می‌باشند و حتماً باید در صورت داشتن علائم به پزشک مراجعه کرد به خصوص اگر در کنار دردها فرد دچار تب نیز باشد.
علائم انواع بیماری‌های کیسه صفرا
درد کیسه صفرا در کجاست؟ علائم هر یک از بیماری‌هایی کیسه صفرا به وجود می‌آیند و مشکلات کیسه صفرا ممکن است داشته باشد با یکدیگر متفاوت هستند. اما در کل علائمی وجود دارند که نشان دهنده وجود یک ناهنجاری در این کیسه می‌باشند. از شایع‌ترین این نشانه‌ها می توان به :
- درد شدید در ناحیه شکمی
- دردهایی که به شانه راست و گاهی نیز به کمر می‌زنند
- دردهایی که پس از خوردن غذا بسیار شدت می‌گیرند، مخصوصاً اگر فرد غذای چرب مصرف کرده باشد
- دردهای تیز و کرامپی
- و دردی که با یک نفس عمیق تشدید می‌شود اشاره کرد.
- همچنین درد در ناحیه قفسه سینه
- احساس پری در شکم
- تهوع
- استفراغ
- تب و لرز
- سوزش سردل
- سوء هاضمه و احساس زیاد شدن گاز معده
- احساس درد با لمس شکم در بخش راست فوقانی شکم
- زردی پوست و چشم
- و همچنین تغییر رنگ غیرطبیعی نشان‌دهنده بیماری‌های موجود در کیسه صفرا می‌باشد.
چه افرادی بیشتر به سنگ صفرا مبتلا می‌شوند؟
از فاکتورهای ریسکی که برای سنگ صفرا مشاهده می‌شود، ابتلای بیشتر در برخی موارد می‌باشد که از این موارد می‌توان به :
- خانم‌های میان‌سال که ۴۰ و ۵۰ ساله هستند اشاره کرد.
- همچنین مصرف قرص‌های ضد حاملگی و استروژن
- چاقی فرد
- کاهش وزن‌های شدید
- سیروز کبدی
- دیابت
- رژیم غذایی پر چرب و کم فیبر
- سابقه‌های خانوادگی بیماری‌های کیسه صفرا از فاکتورهای ریسک در این بیماری می‌باشند.
- همچنین افرادی که بومی آمریکا هستند و یا بومی مکزیک می‌باشند
- افراد دارای تحرک بسیار کم
- افراد باردار نیز در خطر ابتلا به این بیماری هستند.
- افرادی با اختلالات خونی خاص مانند کم خونی داسی شکل و یا لوسمی
- از اثرات مصرف الکل نیز ابتلا به بیماری کیسه صفرا است، کسانی که الکل مصرف می‌کنند در معرض خطر هستند.
عوارض سنگ کیسه صفرا
وجود سنگ صفرا عوارض بسیاری دارد. از این موارد می‌توان به:
- التهاب کیسه صفرا
- انسداد مجرای صفراوی
- انسداد مجرای پانکراس
- و همچنین سرطان اشاره کرد.
اگر سنگ صفرا در بخش گردنی کیسه صفرا گیر کند، سبب بروز التهاب کیسه صفرا می‌گردد. که نهایتا درد و تب را در فرد ایجاد می‌کند.
همچنین انسداد مجاری صفراوی پیش می‌آید که سنگ صفرا در لوله‌هایی که سبب جریان صفرا از کیسه صفرا را به دوازدهه هستند را مسدود می‌کند. در نتیجه انسداد مجاری صفراوی دردهای شدید و عفونت مجاری اتفاق می‌افتد.
درباره انسداد مجاری پانکراسی نیز می‌توان گفت که سنگ صفرا سبب انسداد در این مجرا شده و میتواند منجر به التهاب پانکراس یا همان پانکراتیت نیز شود. مجرای پانکراس لوله‌‌ای است که از پانکراس شروع شده و در قبل از ورود به دئودنوم به مجاری صفراوی اتصال پیدا می‌کند. شیره پانکراس که یکی از اجزای اصلی برای کمک در گوارش می‌باشد از این مجرا می‌گذرد.
در این حالت پانکراتیت و دردهای شکمی شدید و مداوم ایجاد می‌گردد که در این بیماری معمولاً بیمار به بستری نیاز پیدا می‌کند.
افرادی که در گذشته سابقه وجود سنگ صفرا در کیسه صفرای خود را داشته‌اند، در ابتلا به سرطان کیسه صفرا ریسک بالاتری را تجربه می‌کنند. اما لازم به ذکر است که این نوع سرطان بسیار نادر می‌باشد. بنابراین حتی با وجود خطرات انواع سرطان احتمال این سرطان بسیار اندک است.
پیشگیری از به وجود آمدن سنگ کیسه صفرا
برای کاهش ریسک ابتلا به سنگ صفرا راه‌هایی وجود دارد که اگر افراد این موارد را رعایت کنند از احتمال خطر برای ابتلا به سنگ صفرا پیشگیری خواهند کرد. به عنوان مثال افراد به هیچ عنوان نباید وعده‌های غذایی خود را حذف کنند.
داشتن وعده‌های غذایی منظم خطر ابتلا را به شدت کاهش خواهد داد و همچنین افرادی که نیاز به کاهش وزن دارند، بهتر است که کاهش وزن را به صورت یک‌باره و به سرعت انجام ندهند. کاهش وزن‌های حدود نیم تا یک کیلوگرم در هفته کاهش وزن متعادل و مناسبی می‌باشد.
استفاده از غذاهای با فیبر بالا مانند :
- انواع سبزیجات
- غلات
- و میوه ها
نیز خطر ابتلا به سنگ صفرا را بسیار کاهش خواهد داد. داشتن وزن متعادل این خطر را کاهش داده و افراد می‌توانند با کاهش میزان کالری‌های دریافتی و بالا بردن فعالیت فیزیکی، وزن متعادل خود را حفظ کنند.
تشخیص سنگ کیسه صفرا
برای تشخیص سنگ صفرا تکنیک‌ها و دستگاه‌های مختلفی وجود دارد که در ادامه به بحث درباره آن‌ها می‌پردازیم. کلانژیوپانکراتوگرافی عقب گرد اندوسکوپیک موردی است که در آن برای پررنگ کردن مجاری صفراوی از یک ماده رنگی استفاده می‌شود که در تصاویر اشعه ایکس مورد مشاهده قرار می‌گیرند.
در این مورد از اندوسکوپی که یک لوله باریک و منعطف می‌باشد و یک دوربین به سر آن متصل است، استفاده می‌شود. این لوله از راه گلو پایین رفته و تا روده کوچک ادامه خواهد یافت.
سپس از لوله‌ی تو خالی مواد رنگی عبور کرده و به مجاری وارد می‌شود. روش‌هایی برای تشخیص سنگ کیسه صفرا وجود دارند که در ادامه به بحث درباره آن‌ها می‌پردازیم.
تست فراصوت شکمی
این تست برای بررسی علائم سنگ صفرا به کار رفته و یکی از رایج‌ترین روش‌ها در این مورد می‌باشد. در این تست یک دستگاه مبدل به عقب و جلو در ناحیه شکمی حرکت می‌کند. این مبدل سیگنال‌هایی را به کامپیوترها ارسال می‌کند که ساختار درون شکم را به صورت تصاویر در دستگاه کامپیوتری نمایان می‌سازد.
تست فراصوت اندوسکوپیک
روش دیگری وجود دارد که اگر در تست شکمی سنگ‌های کوچک تر از قلم بیفتند، از این روش می‌توان استفاده کرد که یک فرصت انتخاب برای این موارد به کار برده می‌شود. در طی این تست لوله نازک و باریک وارد مجاری گوارشی شده و به وسیله دستگاه فراصوت کوچک که در لوله قرار دارد با تولید امواج صوتی تصویر دقیقی را از بافت اطراف خود به بیرون منتشر می‌کند.
اصول دیگری برای تشخیص سنگ های صفراوی به کار برده می‌شوند که از این موارد می‌توان به :
- اسکن ایمینودی استیک اسید کبدی-صفراوی
- سی تی اسکن
- کولسیتوگرافی ک
- ولانژیوپانکراتوگرافی عقب گرد
- اندوسکوپیک
- و همچنین کولانژیوپانکراتوگرافی تشدید مغناطیسی اشاره کرد.
تست‌های خونی نیز ممکن است عفونت، انسداد پانکراس، یرقان و دیگر عوارضی که از سنگ صفرا ناشی می‌شوند را نشان دهند.
آزمایشگاه تخصصی پاتوبیولوژی کوثر، مفتخر به اخذ ایزو 15189، ایزو 10002 و ایزو 9001 اتحادیه اروپا، تحت نظر دکتر علی آیت اللهی، متخصص پاتولوژی آناتومیکال و کلینیکال، بالغ بر هزار مورد از آزمایشات مختلف، در زمینه های پاتولوژی، ژنتیک و بالینی را تحت پوشش قرار می دهد. (طرف قرارداد بیمه های پایه و اکثر بیمه های مکمل درمان) همچنین مشاوره ژنتیک به صورت رایگان در این مرکز توسط متخصصین ارائه می گردد.
آدرس: مشهد –وکیل آباد – بلوار کوثر – بین کوثر 2 و 4 – ساختمان پزشکان فارابی – طبقه منفی یک شماره تماس: 051-38840404 و 051-38820202 و 09028840404
آزمایشگاه تخصصی کوثر با برخورداری از تجهیزات و پرسنل مجرب ، قادر به انجام خدمات نمونه گیری در منزل در مشهد می باشد.
