هاشیموتو یک بیماری خودایمنی است که غده تیروئید را مورد حمله قرار می‌دهد و موجب بروز اختلال در کارکرد آن می‌شود و تیروئیدیت هاشیموتو نوعی التهاب مزمن غده تیروئید است
تیروئیدیت هاشیموتو چیست؟
تیروئیدیت هاشیموتو نوعی التهاب مزمن غده تیروئید است که بر اثر یک بیماری خودایمنی به وجود می‌آید. منظور از بیماری خودایمنی این است که بدن علیه خودش وارد عمل شده و علیه سلول‌های خودی پادتن‌های مختلف می‌سازد.
تیروئیدیت هاشیموتو نخستین بیماری خودایمنی شناخته شده است که در سال ۱۹۱۲ توسط شخصی به نام هاکارو هاشیموتو در آلمان کشف شد. این بیماری سیر نسبتا کندی دارد؛ یعنی به کندی در غده تیروئید پیشرفت می‌کند و به تدریج باعث تخریب در بافت تیروئید و موجب افت سطح هورمون تیروئید در خون می‌شود.
علت تیروئیدیت هاشیموتو چیست؟
هنوز علت دقیقی برای توجیه ابتلا به هاشیموتو یافت نشده است به طوری که برخی پزشکان معتقدند که یک ویروس یا باکتری باعث ابتلای فرد به این بیماری می‌شود و برخی دیگر عوامل ژنتیکی را مسبب ابتلا به این بیماری می‌دانند.
تیروئیدیت هاشیموتو بیشتر در زنان میانسال شایع است، اما ممکن است مردان، زنان و کودکان را در هر سنی گرفتار کند.
علائم و نشانه‌ها
تیروئیدیت هاشیموتو در بیشتر مواقع موجب بروز کم‌کاری تیروئید می‌شود. از نشانه‌های این بیماری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- میکزودم
- افزایش وزن
- افسردگی
- حساسیت بیش از حد و غیر طبیعی نسبت به گرما و سرما
- پوست خشک و رنگ پریده
- احساس خواب‌رفتگی اندام‌ها و کوفتگی
- احساس وحشت ناگهانی
- برادیکاردی (کند شدن ضربان قلب) و گاهی تاکیکاردی (تند شدن ضربان قلب)
- افزایش کلسترول خون و کاهش قند خون
- افزایش میزان خونریزی عادت ماهیانه یا طولانی شدن مدت زمان آن
- ضعف ماهیچه‌ها یا گرفتگی ماهیچه‌ها
- ضعیف شدن حافظه
- نازایی
- ریزش موها
- میگرن
از نظر معاینات و علائم بالینی بر اثر بیماری تیروئیدیت هاشیموتو غدهٔ تیروئید ممکن است سفت، بزرگ و لوبوله شود. البته ممکن است این تغییرات چندان محسوس نباشد و خود شخص به راحتی متوجه آنها نشود ولی پزشک متخصص غدد با معاینه به این موضوع پی خواهد برد.
علت افزایش سایز غده تیروئید در این بیماری ممکن است به علت نفوذ لنفوسیت‌ها و فیبروز بافتی باشد (اشاره کردیم که هاشیموتو یک بیماری خودایمنی است) و دلیل آن هایپرتروفی یا بزرگ شدن بافت‌های تیروئید نباشد.
تشخیص
افزایش سطح پادتن‌های ضد پراکسیداز تیروئید یا تیروگلوبولین در سرم نشان‌دهنده‌ی وجود تیروئیدیت هاشیموتو است زیرا موجب تخریب تدریجی فولیکول‌های غده‌ی تیروئید می‌شوند.
آیا ممکن است تیروئیدیت هاشیموتو به درستی تشخیص داده نشود؟
تیروئیدیت هاشیموتو خود را با علائم متنوعی نشان می‌دهد و نشانه اختصاصی ندارد به همین دلیل بیشتر اوقات در مراحل اولیه با بیماری‌هایی دیگر اشتباه گرفته می‌شود، از جمله این بیماری‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- افسردگی
- سایکلوتایمیا
- سندرم پیش از قاعدگی
- کوفتگی مزمن (CFS)
- فیبرومیالژیا و گاه اختلال اضطرابی (ED)
عوارض بیماری هاشیموتو
- گواتر: بزرگ شدن غده تیروئید، اصطلاحا گواتر نامیده می‌شود. کم‌کاری تیروئید یکی از علل اصلی ایجاد گواتر است که هاشیموتو اغلب خود را با کم‌کاری تیروئید نشان می‌دهد. بنابراین انتظار می‌رود که یکی از عوارض هاشیموتو گواتر باشد. گواتر موجب بروز مشکلاتی در تنفس فرد شده و بلع غذا را مشکل می‌کند.
- مشکلات قلبی: به علت افزایش مقدار کلسترول بد (LDL)، در اثر بیماری تیروئیدیت هاشیموتو، برخی مشکلات قلبی ایجاد می‌شوند. کم‌کاری تیروئید موجب افزایش اندازه قلب (هایپرتروفی قلب) و به دنبال آن ناتوانی در عملکرد قلب می‌شود که عارضه‌ای بسیار خطرناک و جدی است.
- مشکلات روانی: افسردگی یکی از علائم ابتدایی بیماری هاشیموتو است که در اوایل بیماری خود را نشان می‌دهد و هرچه از زمان ابتلا به بیماری بگذرد، شرایط افسردگی وخیم‌تر می‌شود. بیماری هاشیموتو، می‌تواند باعث کاهش میل جنسی در زنان و مردان شود و همین موضوع نیز برای فرد مشکلات روانی خاص خود را به همراه دارد. همچنین این بیماری می‌تواند عملکرد ذهنی را کند کرده و فرد را تا حدود زیادی دچار فراموشی کند.
- نقص نوزاد هنگام تولد: نوزادانی که از مادران مبتلا به هاشیموتو متولد می‌شوند، بیشتر در معرض خطر نواقص مختلف در هنگام تولد هستند. این مشکلات بیشتر متوجه مشکلات فکری و رشد بدنی است که اغلب خود را در دوران کودکی نشان می‌دهند. همچنین در بین این نوزادان، کودکان لب شکری بیشتر دیده شده است. بنابراین برای جلوگیری از تولد چنین نوزادانی اگر قصد بارداری دارید، حتما آزمایش تیروئید را انجام داده و از سلامت خود مطمئن شوید.
درمان تیروئیدیت هاشیموتو
همان‌طور که قبلا اشاره کردیم، تیروئیدیت هاشیموتو اغلب خود را با کم‌کاری تیروئید نشان می‌دهد. فرد می‌تواند با مصرف داروهای هورمونی، مانند لووتیروکسین یا عصارهٔ خشک‌کرده تیروئید که برای کم‌کاری تیروئید استفاده می‌شود تا حد زیادی علائم بیماری را کنترل کند.
توجه داشته باشید که تعیین مقدار داروی مصرفی یا به عبارتی تعیین دوز دارو به شدت بیماری و وزن بیمار بستگی دارد و توسط پزشک تعیین می‌شود. ولی معمولاً مصرف یک قرص لووتیروکسین در روز سطح تیروکسین خون را در حالت عادی نگه می‌دارد. البته بیماران مبتلا به تیروئیدیت هاشیموتو اغلب لازم است تا پایان زندگی خود از این دارو استفاده کنند.
تداخل‌های دارویی در درمان تیروئیدیت هاشیموتو
برخی داروها، مکمل‌ها و غذاها، بر جذب لووتیروکسین اثر می‌گذارند. اگر در رژیم غذایی‌تان زیاد از فراورده‌های سویا استفاده می‌کنید و یا رژیم‌های غذایی غنی از فیبر دارید مثلا گیاه‌خواری می‌کنید یا یکی از داروهای زیر را مصرف می‌کنید، حتما باید با پزشک خود مشورت کنید.
داروها و مکمل‌هایی که در جذب لووتیروکسین خلل وارد می‌کنند، عبارتند از:
- مکمل آهن
- مکمل کلسیم
- سوکرالفیت (داروی اولسر یا زخم)
- هیدروکسید آلومینیوم (داروی ضد اسید معده)
- سدیم پلی استیرن سولفات (برای جلوگیری از افزایش مقدار پتاسیم خون)
- کلستیرامین (دارویی برای پایین آوردن کلسترول خون)
آزمایشگاه تخصصی پاتوبیولوژی کوثر، مفتخر به اخذ ایزو 15189، ایزو 10002 و ایزو 9001 انگلستان، تحت نظر دکتر علی آیت اللهی، متخصص پاتولوژی آناتومیکال و کلینیکال، بالغ بر هزار مورد از آزمایشات مختلف، در زمینه های پاتولوژی، ژنتیک و بالینی را تحت پوشش قرار می دهد. (طرف قرارداد بیمه های پایه و اکثر بیمه های مکمل درمان) همچنین مشاوره ژنتیک به صورت رایگان در این مرکز توسط متخصصین ارائه می گردد.
آدرس: مشهد –وکیل آباد – بلوار کوثر – بین کوثر 2 و 4 – ساختمان پزشکان فارابی – طبقه منفی یک شماره تماس: 051-38840404 و 051-38820202 و 09028840404
