تشخیص بیماری سلیاک از طریق آزمایش‌ خون و بیوپسی

محققان تخمین زدند که تنها ۲۰ درصد از افراد مبتلا به بیماری سلیاک تشخیص داده خواهند شد. بیماری سلیاک به عنوان یک بیماری جدی پزشکی با پیامدهای طولانی مدت نیاز به تشخیص قطعی دارد. در صورت مصرف و رعایت رژیم غذایی بدون گلوتن قبل از تشخیص، آزمایشات مورد استفاده برای تشخیص بیماری سلیاک غیر قابل اعتماد بوده و می‌تواند منفی باشد. یک رژیم غذایی معمولی باید حداقل برای شش هفته قبل از آزمایش ادامه یابد. در واقع در این مدت باید مصرف حداقل هر چهار برش نان گندمی روزانه برای بزرگسالان و هر دو برش نان گندمی برای کودکان ادامه یابد. تست‌های تشخیصی بیماری سلیاک شامل موارد زیر است:

• آزمایش خون: برای شناسایی افرادی که احتمالاً به بیماری سلیاک مبتلا هستند، یک نمونه خون گرفته و آن را از نظر آنتی‌بادی‌هایی که معمولاً در جریان خون افراد مبتلا به بیماری سلیاک وجود دارد، بررسی می‌کنند. پزشکان ممکن است دو آزمایش خون برای تشخیص بیماری سلیاک انجام دهند. اول آزمایش سرولوژی بررسی آنتی‌بادی‌های خون که سطح بالایی از پروتئین‌های آنتی‌بادی خاص نشان‌دهنده واکنش ایمنی به گلوتن و دوم آزمایش ژنتیکی برای آنتی‌ژن‌های لکوسیتی انسان (HLA-DQ2 و HLA-DQ8) است. با این حال، گاهی اوقات ممکن است فرد بیماری سلیاک داشته باشد و این آنتی‌بادی‌ها در خون آنان وجود نداشته باشد. اگر تفسیر نتیجه تست خون یا بیوپسی روده‌ی کوچک دشوار باشد، آزمایش ژنی (HLA) یک تست مفید خواهد بود. بیش از ۹۹ درصد افراد مبتلا به بیماری سلیاک دارای ژن  HLA DQ2، HLA DQ8 یا بخشی از آن‌ها هستند. البته آزمایش ژنی به تنهایی نمی‌تواند بیماری سلیاک را تشخیص دهد. هم زمان با انجام تست‌های بیماری سلیاک لازم است تا غذاهای حاوی گلوتن مصرف شود تا از دقت بالای نتایج به دست آمده اطمینان حاصل شود. پیشنهاد می‌شود تست‌های آنتی‌بادی دو بار در طی سه ماه انجام شود. تشخیص بیماری سلیاک بر اساس یک آزمایش خون به تنهایی قابل قبول نیست؛
• بیوپسی و نمونه‌برداری بافتی: اگر آنتی‌بادی‌های سلیاک در خون بیمار یافت شود، پزشک بیوپسی از روده را برای تأیید تشخیص توصیه می‌کند. اگر علی‌رغم داشتن یک آزمایش خون منفی همچنان علایم بیماری سلیاک وجود داشته باشد، ممکن است متخصص گوارش هنوز توصیه به انجام بیوپسی داشته باشد. بیوپسی در بیمارستان توسط یک متخصص گوارش (متخصص در درمان بیماری‌های معده و روده) انجام می‌شود. بیوپسی می‌تواند به تشخیص بیماری سلیاک کمک کند. در صورت نیاز به بیوپسی، آندوسکوپ (یک لوله‌ی نازک و انعطاف‌پذیر مجهز به نور و یک دوربین در یک طرف) به داخل دهان وارد می‌شود و به آرامی به روده‌ی کوچک منتقل می‌گردد. قبل از انجام این روش یک بی‌حسی ملایم برای خنثی کردن ریفلاکس گلو و یا آرام بخش برای حفظ همکاری بیمار داده می‌شود. متخصص گوارش به وسیله آندوسکوپ و ابزار بیوپسی عمل نمونه‌گیری از پوشش روده‌ی کوچک را انجام می‌دهد. سپس نمونه زیر میکروسکوپ از نظر بیماری سلیاک و تخریب ریز پرز روده مورد بررسی قرار می‌گیرد؛

پس از تشخیص بیماری سلیاک ممکن است آزمایش‌های دیگری نیز برای ارزیابی وضعیت بیمار تاکنون لازم باشد.

• آزمایش‌های خون بیشتری برای بررسی سطح آهن و سایر ویتامین‌ها و مواد معدنی خون درخواست می‌شود. با کمک این تست‌های اضافی فرد از نظر برخی عوارض بیماری مانند کم‌خونی بررسی می‌گردد.
• در صورت شک به بیماری درماتیت هرپتی‌فرم (خارش ناشی از عدم تحمل گلوتن) ممکن است یک نمونه بیوپسی پوست لازم باشد. این نمونه‌برداری تحت بی‌حس‌کننده موضعی انجام می‌شود و شامل تهیه یک نمونه کوچک پوست از منطقه آسیب دیده است تا بتوان آن را زیر میکروسکوپ بررسی کرد.
• اسکن DEXA نیز ممکن است در برخی موارد مانند شک به کاهش تراکم استخوان توصیه شود. این اسکن یک نوع تصویربرداری اشعه ایکس است که تراکم استخوان را اندازه‌گیری می‌کند. در بیماری سلیاک، کمبود مواد مغذی ناشی از هضم ناکافی می‌تواند استخوان‌ها را ضعیف و شکننده و دچار پوکی استخوانکند. اسکن DEXA یک آزمایش برای بررسی افراد در معرض خطر شکستگی‌های استخوانی است.

بسیاری از افراد پس از تشخیص بیماری خود به سبب لزوم تغییر در رژیم غذایی و تعویض آن به یک رژیم غذایی بدون گلوتن ممکن است کمی گیج شوند. در چند ماه اول پس از تشخیص بسیاری از افراد به طور تصادفی غذاهای حاوی گلوتن را می خورند. این موضوع باعث بازگشت علایم در آن‌ها می‌شود.
یک رژیم غذایی بدون گلوتن با کاهش خطرات طولانی‌مدت همراه با بیماری سلیاک، پیامدهای مثبتی برای سلامتی دارد. افرادی که از نظر پزشکی به درستی تشخیص داده می‌شوند با احتمال بیشتری سلامتی خود را باز می‌یابند. پس از تشخیص ابتلای یکی از اعضای خانواده به بیماری سلیاک لازم است تا بستگان فوری از نظر این بیماری بررسی شوند.
تعدادی از تست‌ها و درمان‌هایی در عدم تحمل گلوتن و بیماری سلیاک وجود دارد که علی‌رغم تأیید علمی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این آزمایش‌ها و درمان‌ها مورد مطالعه دقیق قرار گرفته و غیر قابل اعتماد هستند. این روش‌ها با نتایج گمراه کننده، تأخیر در تشخیص درست و درمان غیر ضروری و بی‌اثر همراه هستند. جامعه بین المللی ایمونولوژی و آلرژی بالینی استرالیا (ASCIA) استفاده از چنین آزمایش‌هایی را برای تشخیص و یا درمان پزشکی توصیه نمی‌کند. هنگامی که بیماری سلیاک به طور کامل بررسی و رد شد، پزشک می‌تواند سایر علل علایم را بررسی کند.

 

 آزمایشگاه تخصصی پاتوبیولوژی کوثر، مفتخر به اخذ ایزو 15189، ایزو 10002 و ایزو 9001 اتحادیه اروپا، تحت نظر دکتر علی آیت اللهی، متخصص پاتولوژی آناتومیکال و کلینیکال، بالغ بر هزار مورد از آزمایشات مختلف، در زمینه های پاتولوژی، ژنتیک و بالینی را تحت پوشش قرار می دهد. (طرف قرارداد بیمه های پایه و اکثر بیمه های مکمل درمان) همچنین مشاوره ژنتیک به صورت رایگان در این مرکز توسط متخصصین ارائه می گردد.

آدرس: مشهد –وکیل آباد – بلوار کوثر – بین کوثر 2 و 4 – ساختمان پزشکان فارابی – طبقه منفی یک شماره تماس: 051-38840404 و 051-38820202 و 09028840404

 

آزمایشگاه تخصصی کوثر با برخورداری از تجهیزات و پرسنل مجرب ، قادر به انجام خدمات نمونه گیری در منزل  در مشهد می باشد.

از طریق: ایران کلینیک