کشف قرص آنتی‌بیوتیک پنی سیلین در دهه ۱۹۲۰ تاثیر زیادی بر تاریخ بشر گذاشت. نه تنها منجر به درمان عفونت‌های باکتریایی شد که زمانی کشنده بودند، بلکه باعث علاقه زیادی به یافتن داروهای آنتی‌بیوتیک جدید شد. امروزه انواع مختلفی از آنتی‌بیوتیک‌ها در دسترس هستند و به روش‌های مختلفی با عفونت مبارزه می‌کنند. آنتی‌بیوتیک‌ها گروهی از داروها هستند که برای درمان عفونت‌های ناشی از برخی میکروب‌ها (باکتری‌ها و انگل‌های خاص) استفاده می‌شوند. انگل نوعی میکروب است که باید روی یا در موجود زنده دیگری زندگی کند. آنتی‌بیوتیک‌ها در برابر عفونت‌هایی که توسط ویروس‌ها ایجاد می‌شوند. این دارو معمولاً فقط برای عفونت‌های باکتریایی جدی‌تر تجویز می‌شوند، زیرا بسیاری از عفونت‌ها به خودی خود بهبود می‌یابند. استفاده صحیح از آنتی‌بیوتیک‌ها برای کمک به کاهش مقاومت آنتی‌بیوتیکی کاملا ضروری است. میکروب‌ها به مرور زمان نسبت به آنتی‌بیوتیک‌ها مقاوم می‌شوند و این امر باعث کاهش اثربخشی آن‌ها می‌شود.
آنتی‌بیوتیک چیست؟
آنتی‌بیوتیک‌ها گروهی از داروها هستند که برای درمان عفونت استفاده می‌شوند. گاهی اوقات آنتی‌بیوتیک‌ها را آنتی باکتریال یا ضد میکروبی می‌نامند. آنتی‌بیوتیک‌ها را می‌توان از طریق دهان به صورت مایعات، قرص یا کپسول مصرف کرد و یا می‌توان آن‌ها را به صورت تزریقی مصرف کرد. معمولا افرادی که نیاز به تزریق آنتی‌بیوتیک دارند به دلیل عفونت شدید در بیمارستان بستری می‌شوند. آنتی‌بیوتیک‌ها نیز به صورت کرم، پماد یا لوسیون برای استفاده از پوست برای درمان برخی عفونت‌های پوستی موجود هستند.
لازم به یادآوری است که قرص آنتی‌بیوتیک فقط برای درمان عفونت‌ها تجویز می‌شود و در برابر ویروس‌ها موثر نیستند. آنتی‌بیوتیک‌ها به سادگی در برابر عفونت‌هایی که توسط ویروس‌ها (مثلا سرماخوردگی یا آنفولانزا)، یا قارچ‌ها (مثلاً برفک دهان یا واژن) یا عفونت‌های قارچی پوست ایجاد می‌شوند، کار نمی‌کنند. میکروب‌ها و آنتی‌بیوتیک‌ها انواع مختلف میکروب‌هایی را که می‌توانند باعث عفونت شوند، مورد بحث قرار می‌دهد. گاهی اوقات، یک عفونت ویروسی یا عفونت باکتریایی جزئی به یک عفونت باکتریایی ثانویه جدی‌تر تبدیل می‌شود.
در این مورد، قرص آنتی‌بیوتیک مورد نیاز است. آنتی‌بیوتیک‌های مختلفی در دسترس هستند و با نام‌های تجاری مختلف عرضه می‌شوند. آنتی‌بیوتیک‌ها معمولاً بر اساس نحوه عملکردشان با هم گروه‌بندی می‌شوند. هر نوع آنتی‌بیوتیک فقط در برابر انواع خاصی از باکتری‌ها یا انگل‌ها عمل می‌کند. به همین دلیل است که از آنتی‌بیوتیک‌های مختلف برای درمان انواع مختلف عفونت استفاده می‌شود.
انواع آنتی‌بیوتیک‌ها
انواع مختلفی از آنتی بیوتیک وجود دارد، اما به طور کلی به شش گروه طبقه بندی می‌شوند که عبارتانداز:
- پنی سیلین‌ها (پنی سیلین و آموکسی سیلین) به طور گسترده برای درمان انواع عفونت‌ها از جمله عفونت‌های پوستی، عفونت قفسه سینه و عفونت‌های دستگاه ادراری استفاده می‌شود.
- سفالوسپورین‌ها (مانند سفالکسین) برای درمان طیف وسیعی از عفونت‌ها استفاده می‌شود، اما برخی از آن‌ها برای درمان عفونت‌های جدی‌تر مانند مننژیت نیز موثر هستند.
- آمینوگلیکوزیدها (مانند جنتامایسین و توبرامایسین) معمولاً فقط در بیمارستان برای درمان بیماری‌های بسیار جدی استفاده می‌شوند، زیرا می‌توانند عوارض جانبی جدی از جمله از دست دادن شنوایی و آسیب کلیوی ایجاد کنند. آن‌ها معمولاً به صورت تزریقی تجویز می‌شوند، اما ممکن است به صورت قطره برای برخی از عفونت‌های گوش یا چشم تجویز شوند.
- تتراسایکلین‌ها (مانند تتراسایکلین و داکسی‌سایکلین) می‌توانند برای درمان طیف وسیعی از عفونت‌ها استفاده شوند، اما معمولاً برای درمان آکنه متوسط تا شدید استفاده می‌شوند.
- ماکرولیدها (مانند اریترومایسین و کلاریترومایسین) می‌توانند به ویژه برای درمان عفونت‌های ریه و قفسه سینه مفید باشند، یا جایگزینی برای افراد مبتلا به آلرژی به پنی‌سیلین، یا برای درمان گونه‌های باکتریایی مقاوم به پنی سیلین است.
- فلوروکینولون‌ها (مانند سیپروفلوکساسین و لووفلوکساسین) آنتی‌بیوتیک‌های طیف وسیعی که می‌توانند برای درمان طیف وسیعی از عفونت‌ها استفاده شوند.
کاربرد آنتی‌بیوتیک‌ها
برخی از آنتی‌بیوتیک‌ها با از بین بردن میکروب‌ها (باکتری‌ها یا انگل‌ها) عمل می‌کنند. این اغلب با تداخل در ساختار دیواره سلولی باکتری یا انگل انجام می‌شود. برخی از آن‌ها با جلوگیری از تکثیر باکتری‌ها یا انگل‌ها عمل می‌کنند. همین امر از جمله مهم‌ترین فواید قرص‌های آنتی‌بیوتیک شمرده می‌شود.
موارد مصرف داروی آنتی‌بیوتیک
آنتی‌بیوتیک‌ها فقط در برابر عفونت های ناشی از باکتری ها عمل می کنند. عفونت های باکتریایی بسیار کمتر از عفونت های ویروسی است. بیشتر سرفه ها و سرماخوردگی‌ها منشا ویروسی دارند، بنابراین نباید آنتی‌بیوتیک برای آن‌ها تجویز شود. آنتی‌بیوتیک‌ها فقط باید در مواقع ضروری استفاده شوند، زیرا:
- مقاومت باکتری‌ها در برابر درمان افزایش می‌یابد.
- باکتری‌های مقاوم با استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها انتخاب می‌شوند.
- آنتی‌بیوتیک‌ها ممکن است در برخی افراد عوارض جانبی جدی داشته باشند.
برخی از عفونت‌های باکتریایی رایج که به درمان آنتی‌بیوتیکی نیاز دارند عبارتانداز:
- عفونت‌های پوستی استافیلوکوکی، به عنوان مثال، زرد زخم
- عفونت‌های پوستی استرپتوکوک، به عنوان مثال، سلولیت
- برخی از عفونت‌های گوش و سینوس
- “گلودرد استرپتوکوکی” گلودرد ناشی از استرپتوکوک
- اگر این عفونت‌ها درمان نشوند، بیماری ناشی از آن ممکن است جدی و حتی کشنده باشد.
- در عفونت‌های شدید باکتریایی که ممکن است بیماران در بیمارستان بستری شوند، اغلب یک آنتی‌بیوتیک وسیع الطیف داخل وریدی (آنتی‌بیوتیکی که در برابر بسیاری از باکتری‌های مختلف فعال است) برای شروع درمان تجویز می‌شود. به محض این‌که آزمایش‌های آزمایشگاهی باکتری‌های عفونی را تایید کرد، آنتی‌بیوتیک باید به آنتی‌بیوتیکی تغییر یابد که در برابر باکتری‌های خاص فعال باشد. پس از ۴۸ ساعت درمان داخل وریدی، در صورت بهبود بالینی، بیمار ممکن است به شکل خوراکی آنتی‌بیوتیک وارد شود.
موارد منع مصرف آنتی‌بیوتیک
در ابتدا بهتر است بدانید بسیار نادر است که کسی نتواند نوعی آنتی‌بیوتیک‌ها مصرف کند. دلیل اصلی این‌که ممکن است شما نتوانید آنتی‌بیوتیک مصرف کنید این است که در گذشته واکنش آلرژیک به آنتی‌بیوتیک داشته‌اید. حتی اگر به یک آنتی‌بیوتیک واکنش آلرژیک داشته باشید، متخصص می‌تواند نوع دیگری از آنتی‌بیوتیک را انتخاب کند که می‌توانید آن را مصرف کنید.
- اگر باردار هستید، آنتی‌بیوتیک‌های خاصی وجود دارد که نباید مصرف کنید، اما متخصص سلامت شما می‌تواند در صورت نیاز به آنتی‌بیوتیک‌ها، توصیه کند که کدام یک مناسب است. اگر دارویی مصرف می‌کنید، ممکن است لازم باشد از مصرف برخی آنتی‌بیوتیک‌ها اجتناب کنید، یا در حین مصرف آنتی‌بیوتیک، داروی معمولی‌تان را قطع کنید. همان‌طور که در بالا ذکر شد، هنگام تجویز آنتی‌بیوتیک، مطمئن شوید که تجویز کننده در مورد داروهای دیگری که مصرف می‌کنید مطلع است.
عوارض آنتی‌بیوتیک
مانند همه داروها، مصرف نادرست آنتی‌بیوتیک می‌تواند عوارض جانبی متعددی را به همراه داشته باشد در ادامه به برخی از این اثرات جانبی که وجود دارد که در مورد هر یک از آنتی‌بیوتیک‌های مختلف گزارش شده است. اگر اطلاعات بیشتری در مورد آنتی‌بیوتیک خود می‌خواهید، باید بروشور اطلاعاتی همراه دارو را مطالعه کنید.
بیشتر عوارض جانبی آنتی‌بیوتیک‌ها جدی نیستند. عوارض جانبی رایج شامل مدفوع، اسهال، یا ناراحتی خفیف معده مانند احساس تهوع است. به ندرت، برخی از افراد به یک آنتی‌بیوتیک‌ها واکنش آلرژیک نشان می‌دهند و برخی به دلیل یک واکنش آلرژیک شدید جان خود را از دست داده اند، این بسیار نادر است. این داروها می‌توانند باکتری‌های دفاعی طبیعی را که در روده و واژن زندگی می‌کنند از بین ببرند. این ممکن است باعث رشد برفک یا سایر باکتری‌های بد شود.
در صورت داشتن هر یک از عوارض جانبی زیر باید به پزشک خود اطلاع دهید:
- اسهال شدید آبکی و گرفتگی شکم: علائم عفونت باکتریایی جدی روده، عفونت کلستریدیوم دیفیسیل.
- تنگی نفس، کهیر، بثورات پوستی، تورم (لب‌ها، صورت یا زبان)
- غش: علائم واکنش آلرژیک.
- خارش یا ترشح واژن: علائم برفک واژن.
- لکه‌های سفید روی زبان: علائم برفک دهان.
- استفراغ
برخی از انتی بیوتیک ممکن است با داروهای دیگری که ممکن است مصرف کنید تداخل داشته باشند. این ممکن است باعث ایجاد واکنش‌ها یا کاهش اثربخشی یکی از درمان‌ها شود. بنابراین، زمانی که آنتی‌بیوتیک برای شما تجویز می‌شود، در صورت مصرف داروهای دیگر باید به پزشک اطلاع دهید
آزمایشگاه تخصصی پاتوبیولوژی کوثر، مفتخر به اخذ ایزو 15189، ایزو 10002 و ایزو 9001 اتحادیه اروپا، تحت نظر دکتر علی آیت اللهی، متخصص پاتولوژی آناتومیکال و کلینیکال، بالغ بر هزار مورد از آزمایشات مختلف، در زمینه های پاتولوژی، ژنتیک و بالینی را تحت پوشش قرار می دهد. (طرف قرارداد بیمه های پایه و اکثر بیمه های مکمل درمان) همچنین مشاوره ژنتیک به صورت رایگان در این مرکز توسط متخصصین ارائه می گردد.
آدرس: مشهد –وکیل آباد – بلوار کوثر – بین کوثر 2 و 4 – ساختمان پزشکان فارابی – طبقه منفی یک شماره تماس: 051-38840404 و 051-38820202 و 09028840404
