پایین بودن MCH در آزمایش خون معمولا به این معنی است که فرد دچار کم‌خونی فقر آهن شده است. آهن یک عنصر مهم برای تولید هموگلوبین است. بدن بخش کوچکی از آهن خورده‌شده را برای تولید هموگلوبین جذب می‌کند. شایع‌ترین دلایل فقر آهن عبارت‌اند از: کمبود آهن در رژیم غذایی و از دست دادن حجم بالایی از خون در اثر جراحی یا ضربه شدید.
ر موارد بسیار نادر، MCH پایین به دلیل وجود یک بیماری ژنتیکی به نام تالاسمی رخ می‌دهد. در این بیماری تولید هموگلوبین محدود می‌شود؛ در نتیجه گلبول قرمز زیادی در خون در گردش نیست.
علاوه بر این، گاهی‌اوقات کم‌خونی میکروسیتیک (کوچک بودن گلبول‌های قرمز به دلیل کمبود هموگلوبین) و کم‌خونی سلول داسی، شکل علت پایین بودن MCH در بزرگسالان و کودکان است.
علائم پایین بودن MCH خون
در ابتدا، بیشتر افراد با سطوح پایین MCH هیچ علائمی را تجربه نمی‌کنند. اما اگر سطح MCH به شدت کم شود یا میزان آن برای مدت طولانی در سطوح پایین باقی بماند، علائم شروع به ظاهر شدن می‌کنند. این علائم احتمالا شامل موارد زیر هستند:
- تنگی نفس
- درد قفسه سینه
- تپش قلب
- ضعف یا خستگی مداوم
- پوست زرد یا به شدت رنگ‌پریده
- سردرد
- سرگیجه
علت بالا بودن MCH در آزمایش خون
MCH بالا معمولا نشانه کم‌خونی ماکروسیتیک است. این وضعیت زمانی اتفاق می‌افتد که سلول‌های خون بیش از حد بزرگ هستند. کم‌خونی ماکروسیتیک می‌تواند ناشی از کمبود ویتامین B12 یا فولات (ویتامین B9) باشد. بدن شما برای ساخت گلبول‌های قرمز به هر ۲ ماده نیاز دارد. کمبود این مواد مغذی زمانی رخ می‌دهد که در رژیم غذایی ویتامین کافی وجود نداشته باشد یا بدن نتواند آن‌ها را جذب کند.
سایر علل احتمالی MCH بالا عبارت‌اند از:
- بیماری‌های کبدی
- پرکاری تیروئید
- نوشیدن مداوم الکل
- عوارض ناشی از سرطان‌های خاص
- عوارض ناشی از عفونت
علائم بالا بودن MCH خون
اگر MCH در آزمایش خون بالا باشد، ممکن است دچار علائم زیر شوید:
- تنگی نفس
- درد قفسه سینه
- خستگی یا ضعف بدنی
- پوست زرد رنگ یا رنگ‌پریده
- سردرد
اگر به دلیل کمبود ویتامین B12 دچار کم‌خونی شده باشید، احتمالا علائم زیر را تجربه می‌کنید:
- احساس سوزن سوزن شدن یا گزگز در دست‌ها و پاها
- حالت تهوع و استفراغ
- نفخ
- علائم روانی از جمله افسردگی و سردرگمی
در صورتی که کمبود فولات علت کم‌خونی باشد، ممکن است علائم زیر رخ دهند:
- اسهال
- کاهش اشتها
- تحریک‌پذیری
- زبان صاف و حساس
درمان سطوح غیر طبیعی MCH
درمان این عارضه به علت بروز آن بستگی دارد. در ادامه به تعدادی از رایج‌ترین راه‌کارهای درمانی اشاره می‌کنیم.
۱. درمان MCH پایین
اگر علت پایین بودن MCH در آزمایش خون به فقر آهن مربوط باشد، باید غذاهای غنی از آهن را به رژیم غذایی خود اضافه کنید و مکمل بخورید. البته گاهی‌اوقات ممکن است آهن تزریقی توصیه شود. در موارد خاص، برای مثال زمانی که علائم شدید هستند یا خون زیادی از دست رفته است، به تزریق خون نیاز پیدا می‌کنید.
درمان MCH بالا
درمان کم‌خونی ناشی از کمبود ویتامین B12 یا فولات معمولا با تغییر سبک زندگی انجام می‌شود. به عنوان مثال، افزودن غذاهای غنی از ویتامین B12 و فولات به رژیم غذایی می‌تواند کمک‌کننده باشد. همچنین پزشک ممکن است مصرف مکمل‌های غذایی خوراکی را توصیه کند. البته اگر در جذب ویتامین B12 مشکل داشته باشید، باید تحت نظر پزشک از مکمل تزریقی استفاده کنید.
