آنالیز ادرار یک نمونه از تست‌های آزمایشگاهی است. پزشک به کمک این آزمایش قادر خواهد بود تا یک سری بیماری‌ها را تشخیص بدهد. زیرا علائم این بیماری‌ها در ادرار افراد ظاهر می‌شوند.
بسیاری از بیماری‌ها و اختلالات، روی نحوه دفع ضایعات و سموم از بدن تاثیرگذار هستند. اندام‌های درگیر در این فرآیند عبارتند از ریه‌ها، کلیه‌ها، مجرای ادراری، پوست و مثانه.
وجود مشکل در هر یک از این اندام‌ها، روی ظاهر، غلظت، و محتوای ادرار تاثیرگذار خواهد بود. آنالیز ادرار، هیچ برابری و شباهتی با غربالگری مواد مخدر، یا آزمایش بارداری ندارد. البته هر سه مورد به کمک نمونه ادرار انجام می‌شوند.
آنالیز ادرار به چه دلیلی انجام می‌شود؟
آنالیز ادرار، غالباً در موارد زیر به کار می‌رود :
- قبل از جراحی
- به عنوان غربالگری پیشگیرانه، در حین بررسی وضعیت بارداری
- به عنوان بخشی از آزمایش‌های متداول بدنی یا پزشکی
همچنین در صورتی که پزشک گمان ببرد که فرد دچار یک سری بیماری‌های خاص است، آنگاه درخواست انجام این آزمایش را صادر می‌کند :
- دیابت
- بیماری کلیوی
- بیماری کبدی
- عفونت مجرای ادراری
اگر مبتلا بودن شما به هر یک از این بیماری‌ها از قبل، به صورت قطعی تشخیص داده شده است، آنگاه پزشک سعی خواهد کرد با استفاده از آنالیز ادرار، میزان پیشرفت روند درمان یا وضعیت بیماری را بسنجد.
علاوه بر این، در صورتی که فرد یک سری علائم خاص را تجربه کند، ممکن است پزشک درخواست آزمایش آنالیز ادرار را صادر کند. این علائم عبارتند از:
- درد در ناحیه شکم
- کمر درد
- وجود خون در ادرار
- ادرار همراه با درد
آماده سازی برای آنالیز ادرار
قبل از انجام آزمایش ادرار مطمئن شوید که آب زیادی را مصرف نموده‌اید. بدین ترتیب شرایط لازم برای ارائه نمونه به اندازه کافی را خواهید داشت. البته خاطر نشان می‌شود که نوشیدن آب خیلی زیاد، منجر به کاهش دقت نتایج می‌شود.
در روز آزمایش، فقط به یکی دو لیوان آب اضافه نیاز خواهید داشت. در صورتی که ممنوعیتی نسبت به رژیم غذایی شما وجود ندارد، می‌توانید از شیر یا آب میوه نیز استفاده کنید.
همچنین مصرف هرگونه دارو یا مکمل را با پزشکتان در میان بگذارید. برخی از این مواد روی نتایج آنالیز ادرار تاثیرگذار هستند :
- مکمل‌های ویتامین c
- مترونیدازول
- ریبوفلاوین
- داروهای ضدیبوست آنتراکوئینون
- متوکربامول
- نیتروفورانتوئین
گروه‌های دیگری از داروها نیز می‌توانند روی نتایج تاثیرگذار باشند. قبل از آزمایش آنالیز ادرار، راجع به داروهای مصرفی خود به پزشک اطلاع دهید.
توضیحاتی راجع به فرایند آنالیز ادرار
شما باید نمونه مورد نیاز برای آنالیز ادرار را به مطب پزشک، بیمارستان یا مجتمع تخصصی آزمایشگاهی تحویل دهید. برای این منظور یک ظرف پلاستیکی در اختیارتان قرار می‌گیرد، تا آن را با خود به سرویس بهداشتی ببرید. سپس به صورت انفرادی، ادرار خود را داخل آن قرار می‌دهید.
ممکن است از شما درخواست شود که نمونه ادرار تمیزی را تهیه کنید. این تکنیک کمک می‌کند تا از ورود باکتری‌های موجود روی اندام تناسلی به نمونه جلوگیری شود. اولین کاری که باید انجام داد، تمیز کردن اطراف ناحیه ادراری بوسیله پارچه مرطوب و تمیز ارائه شده توسط پزشک است. سپس کمی از ادرار را داخل سرویس بهداشتی انجام بدهید، اکنون نمونه را داخل ظرف جمع آوری کنید. از لمس کردن سطح داخلی ظرف اجتناب ورزید. با انجام این کار، باکتری‌های دست وارد نمونه می‌شوند.
پس از اتمام نمونه گیری، درب ظرف را ببندید، و دستان خود را بشویید. ظرف نمونه گیری را با خود از سرویس بهداشتی خارج کنید، یا اینکه آن را در قسمت مخصوص ظروف آزمایشگاهی قرار دهید.
این امکان وجود دارد که در برخی موارد، پزشک درخواست آنالیز ادرار بوسیله کاتتر را اعلام نماید. بدین ترتیب کاتتری از طریق مجرای ادراری وارد مثانه می‌شود. در این شرایط، حس ناخوشایند جزئی ظاهر می‌شود. اگر حس خوبی نسبت به اجرای این روش ندارید، از پزشک خود راجع به روش‌های جایگزین سؤال کنید.
پس از تهیه نمونه، بخشی از آزمایش که بر عهده شما بود به پایان رسیده است. در گام بعدی، نمونه به آزمایشگاه فرستاده می‌شود، یا در صورت وجود تجهیزات لازم در داخل بیمارستان باقی می‌ماند.
روش‌های آنالیز ادرار
در ادامه پزشک از یک، یا تعداد بیشتری از روش‌های معرفی شده در این قسمت، جهت بررسی وضعیت ادرار استفاده می‌کند.
۱) آزمایش میکروسکوپیک
در آزمایش میکروسکوپیک، پزشک وضعیت یک قطره ادرار را زیر میکروسکوپ بررسی می‌کند. پزشک دنبال چنین اطلاعاتی خواهد بود :
- ناهنجاری در گلبول‌های سفید و قرمز خون، این موارد نشانه‌هایی از عفونت، بیماری‌های کلیوی، سرطان مثانه، یا بیماری‌های خونی محسوب می‌شوند.
- توده‌های بلوری که نشانه‌ای از وجود سنگ کلیه هستند.
- مخمرها یا باکتری‌های عفونت زا
- سلول‌های اپیتلیال که نشان دهنده وجود تومور هستند.
۲) آزمایش نوار عمیق
برای انجام این آزمون، پزشک یک نوار پلاستیکی با ماهیت شیمیایی خاص را وارد نمونه می‌کند. این نوار با توجه به مواد موجود در نمونه، تغییر رنگ می‌دهد. نتایج این آزمایش، به پزشک در تشخیص بیماری‌های زیر کمک خواهد کرد :
- بیلی روبین، یکی از فرآورده‌های ناشی از مرگ گلبول‌های قرمز
- خون
- پروتئین
- غلظت یا گرانش ویژه
- تغییر در سطوح ph یا اسیدی بودن
- قند خون
وجود غلظت‌های بالا از ذرات در نمونه ادرار، نشان دهنده کم آبی بدن هستند. بالا بودن PH، نشان دهنده وجود بیماری در مجرای ادراری یا کلیه‌ها است. وجود نشانه‌هایی از قند خون، حاکی از بیماری دیابت می‌باشد.
۳) تجزیه و تحلیل ظاهری
همچنین پزشک می‌تواند نمونه را نسبت به وجود هرگونه علاپم غیرعادی مورد بررسی قرار دهد. از جمله این علاپم می‌توان به موارد زیر اشاره نمود :
- ظاهر کدر و تیره، که نشانه‌ای از وجود عفونت است.
- بوی غیرعادی
- ظاهر قرمز رنگ یا قهوه‌ای، که نشانه‌ای از وجود خون در ادرار است.
نتایج آزمایش آنالیز ادرار
پس از آماده شدن نتایج آنالیز ادرار، شما و پزشکتان در کنار یکدیگر نتایج را مرور خواهید کرد. اگر نتایج غیرعادی باشند، آنگاه دو گزینه پیش روی شما وجود خواهند داشت :
اگر قبلاً دچار بیماری‌های کلیه، بیماری‌های مجرای ادراری، یا سایر عارضه‌های مشابه باشید، پزشک درخواست آزمایش تکمیلی یا آنالیز ادرار مجدد را می‌دهد، تا علت وجود ذرات غیرعادی در ادرار را مشخص نماید.
اگر هیچ گونه علاپم اضافی از بیماری‌های مشابه در شما وجود ندارند و معاینه بدنی نشان دهنده سلامت کُلی بدن باشد، آنگاه ممکن است پزشک درخواست پیگیری‌های تکمیلی را صادر ننماید.
وجود پروتئین در ادرار
در حالت عادی، مقدار خیلی جزئی از پروتئین در ادرار یافت می‌شود. در برخی مواقع، میزان پروتئین موجود در ادرار، بر اساس بر اساس یک سری دلایل افزایش می‌یابد :
- سرما یا گرمای شدید
- تب
- استرس بدنی یا احساسی
- فعالیت شدید بدنی
معمولاً نمی‌توان به این علاپم به چشم یک مشکل جدی نگریست. این در حالی است که مقادیر خیلی زیاد از پروتئین در ادرار، نشانه‌ای از بیماری‌های زیر است. این بیماری‌ها منجر به آسیب کلیوی می‌شوند :
- دیابت
- بیماری‌های قلبی
- فشار خون بالا
- لوپوس
- لوکمی
- کم خونی سلول داسی شکل
- روماتید آرتریت
پزشک می‌تواند درخواست آزمایش‌های تکمیلی را بدهد. هدف تشخیص هرگونه بیماری است که منجر به بالا رفتن سطح پروتئین ادرار شده است.
پیگیری‌های تکمیلی پس از آنالیز ادرار
اگر نتایج آنالیز ادراری، در محدوده غیرعادی قرار بگیرند، آنگاه پزشک درخواست آزمایش تکمیلی را می‌دهد، تا به علت شکل گیری این نتایج پی ببرد. این آزمایش‌ها عبارتند از :
- آزمایش خون
- آزمایش تصویربرداری همچون سی تی اسکن یا MRI
- پنل جامع متابولیک
- کشت ادرار
- شمارش کامل خون
- پنل کبدی یا کلیوی
آزمایشگاه تخصصی کوثر با برخورداری از تجهیزات و پرسنل مجرب ، قادر به انجام خدمات نمونه گیری در منزل در مشهد می باشد.
آزمایشگاه تخصصی پاتوبیولوژی کوثر، مفتخر به اخذ ایزو 15189، ایزو 10002 و ایزو 9001 اتحادیه اروپا، تحت نظر دکتر علی آیت اللهی، متخصص پاتولوژی آناتومیکال و کلینیکال، بالغ بر هزار مورد از آزمایشات مختلف، در زمینه های پاتولوژی، ژنتیک و بالینی را تحت پوشش قرار می دهد. (طرف قرارداد بیمه های پایه و اکثر بیمه های مکمل درمان) همچنین مشاوره ژنتیک به صورت رایگان در این مرکز توسط متخصصین ارائه می گردد.
آدرس: مشهد –وکیل آباد – بلوار کوثر – بین کوثر 2 و 4 – ساختمان پزشکان فارابی – طبقه منفی یک شماره تماس: 051-38840404 و 051-38820202 و 09028840404
