آزمایش‌های هورمونی: چه زمانی و چگونه باید انجام شوند؟

آزمایش‌های هورمونی نقش مهمی در ارزیابی سلامت سیستم هورمونی بدن دارند و در تشخیص و مدیریت بسیاری از اختلالات داخلی و باروری کاربرد دارند. شناخت زمان به‌کارگیری و نحوه انجام این آزمایش‌ها، می‌تواند در تشخیص زودهنگام مشکلات هورمونی و شروع درمان مؤثر، تأثیرگذار باشد. در این مقاله به موضوعات زیر می‌پردازیم:

• چه زمان‌هایی باید آزمایش‌های هورمونی انجام شوند؟
• نحوه آماده‌سازی و روش انجام این آزمایش‌ها
• نکات مهم در تفسیر نتایج

چه زمانی باید آزمایش‌های هورمونی انجام شوند؟

1. بررسی اختلالات قاعدگی و ناباروری
   اگر دوره‌های قاعدگی نامنظم، عدم تخمک‌گذاری، یا مشکل در باروری دارید، انجام آزمایش‌های هورمونی می‌تواند علت را مشخص کند.
2. پایین یا بالا بودن سطح هورمون‌های تیروئید
   علائم کم‌کاری یا پرکاری تیروئید، نیازمند ارزیابی سطح هورمون‌های TSH، T3، T4 و ضدتیروئید است.
3. مشکلات غدد فوق‌کلیوی و غدد درون‌ریز دیگر
   مانند بررسی هورمون‌های آدرنال، مارک‌های مربوط به سندرم کوشینگ یا آدیسون.
4. در دوران یائسگی و پیش‌ یائسگی
   برای بررسی سطح هورمون‌های استروژن، پروژسترون، FSH و LH و ارزیابی وضعیت تخمدان‌ها.
5. در مواردی مانند نقص غدد رشد، مشکلات بلوغ، اضطراب‌های هورمونی

این آزمایش‌ها معمولاً بر اساس تشخیص پزشک و در زمان مناسب و مطابق برنامه‌ریزی زمان‌بندی شده صورت می‌گیرند.

نحوه آماده‌سازی و روش انجام آزمایش‌های هورمونی

• محدود کردن مصرف مواد غذایی و داروهای خاص
  پیش از آزمایش، ممکن است نیاز باشد مصرف غذاهای خاص یا داروهای هورمونی را چند روز قبل محدود کنید، حتماً دستورالعمل پزشک را رعایت کنید.
• مدت زمان نمونه‌گیری
  بسیاری از آزمایش‌های هورمونی نیازمند نمونه‌گیری در زمان مشخصی از چرخه قاعدگی هستند، مثلا اندازه‌گیری هورمون‌های تخمدانی معمولاً در زمان پیک فعال در چرخه (پیش از تخمک‌گذاری).
• نوع نمونه‌گیری
  معمولاً نمونه خون گرفته می‌شود، اما در بعضی موارد مانند آزمایش‌های هورمونی بدن‌گرد، نمونه ادرار یا بزاق نیز استفاده می‌شود.
• پروسه انجام آزمایش
  نمونه در آزمایشگاه گرفته می‌شود و پس از تحلیل، نتایج معمولا ظرف چند روز قابل دریافت است.

نکات مهم در تفسیر و پیگیری نتایج آزمایش‌های هورمونی

• تفسیر نتایج باید توسط پزشک متخصص باشد
  نتایج نادرست یا غیرتفسیر شده ممکن است منجر به تشخیص نادرست یا شروع درمان ناسالم شود.
• مکانیزم تکرار آزمایش‌ها
  در برخی موارد نیاز است آزمایش‌ها در دوره‌های زمانی مشخص تکرار شوند، تا روند تغییرات هورمونی کنترل شود.
• در نظر گرفتن فاکتورها موثر
  سن، وضعیت فیزیولوژیکی، مصرف دارو و شرایط‌ دیگر، در تفسیر نتایج نقش دارند.

برای دریافت بهترین نتیجه و تفسیر صحیح نتایج آزمایش‌های هورمونی، حتماً با پزشک متخصص غدد، زنان و زایمان  مشورت کنید. تداوم مراقبت‌های هورمونی، کلید سلامت بلند مدت و کنترل بهتر اختلالات است.