آزمایش شمارش سلول T چیست؟ و چه اهمیتی دارد؟
آزمایش شمارش سلول T، آزمایشی است که تعداد سلول T موجود در داخل بدن فرد را میسنجد.
سلول T، یکی از انواع گلبول سفید خون است، که از آن با عنوان لمفوسیت یاد میشود.
آزمایش شمارش سلول T چیست؟
وظیفه این گلبولها، نبرد با عوامل بیماریزا است. لمفوسیتها، به دو نوع اصلی تقسیم میشوند:
- سلول T
- سلول B
سلولهای T به عفونتهای ویروسی واکنش نشان میدهند، و عملکرد دفاعی-امنیتی سایر سلولها را ارتقا میدهند. از طرفی دیگر، سلولهای B، با عفونتهای باکتریایی میجنگند.
در برخی مواقع شرایط بهگونهای است که سلولهای T، بیش از حد کم یا زیاد میشوند. این نشانهای است مبنی بر اینکه سیستم ایمنی بدن فاقد عملکرد مطلوب است.
از آزمایش شمارش سلول T، با اسم شمارش لمفوسیت تولید شده در تیموس (لمفوسیت با منشا تیموسی)، یا شمارش سلول T لمفوسیتی نیز یاد میشود. اگر تحت درمان ویروس ایدز هستید، از این آزمایش تحت عنوان، آزمایش شمارش سلولهای CD4 نیز یاد میشود. برخی سلولهای T حاوی گیرنده CD4 هستند. این گیرنده مکانیست که ویروس بیماری ایدز، به سلول T متصل میشود.
چرا به آزمایش شمارش سلول T نیاز است؟
اگر فردی دچار نقص سیستم ایمنی بدن، و برای مثال علایم بیماری ایدز باشد، پزشک وی درخواست شمارش سلول T را میدهد. علائم مربوط به سایر بیماریها، از جمله لوسمی (سرطان خون) یا سایر سرطانها نیز به نوبه خود، منجر به اجرای آزمایش شمارش سلول Tمیشوند.
علایم بیماریهای نقص سیستم ایمنی عبارتاند از :
- عفونتهای مکرر
- عفونتهای شدید ناشی از باکتریها و سایر ارگانیسمها، که ذاتاً عفونتهای شدیدی را ایجاد نمیکنند
- مشکل در روند بهبود یافتن از بیماریهای قبلی
- عفونتهایی که بخوبی به درمانها واکنش نشان نمیدهند
- عفونتهای قارچی تکرارپذیر، برای مثال عفونتهای مخمر
- عفونتهای انگلی مکرر
چگونه آماده انجام آزمایش شمارش سلول T بشویم؟
برای انجام این آزمایش، یک نمونه خونی کوچک کافی میباشد. انجام این آزمایش، به آماده سازیهای خیلی کمی نیاز دارد.
قبل از انجام آزمایش، حتماً راجع به داروهای مصرفی با پزشک مشورت بکنید. شما باید راجع به هرگونه داروی آزاد، داروی تجویز شده از طریق نسخه، یا مکملهای گیاهی اطلاع رسانی بکنید.
برخی داروها، روی نتایج آزمایش شمارش سلول T تاثیرگذار هستند. این داروها منجر به تغییر نتایج آزمایشات میشوند. ممکن است پزشک از شما بخواهد که مصرف دارو را برای مدت زمان کوتاهی متوقف کنید، یا اینکه دوز دارو به صلاحدید پزشک تغییر بکند.
برخی داروها، که روی نتایج آزمایش شمارش سلول T تاثیرگذار هستند عبارتاند از :
- داروهای شیمی درمانی
- پرتو درمانی
- کورتیکواستروئیدها
- داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی (همچون داروهای خنثی کننده عدم قبول عضو پیوندی)
جراحیهای اخیر، یا تجربیات بهشدت استرس زا نیز به نوبه خود، روی نتایج شمارش سلول T تاثیرگذار هستند. در صورتی که هر یک از موارد فوق در شما مشاهده بشوند، باید موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید.
تعداد سلول T، چگونه اندازهگیری میشود؟
به یاد داشته باشید که پزشک، فقط به نمونه خونی کوچکی برای تعیین تعداد سلول T نیاز دارد. از این روند نمونه گیری، با عنوان «خون گرفتن یا سوراخ کردن رگ» یاد میشود. شما میتوانید آزمایش را در آزمایشگاه تخصصی پزشکی، یا مطب دکتر انجام بدهید.
- اولین کاری که ارائه دهنده خدمات آزمایشگاهی انجام میدهد، این است که پوست ناحیهای از دست یا بازو، که قرار است خونگیری از آن انجام بشود را بهوسیله یک محلول ضدعفونی کننده تمیز میکند.
- سپس یک نوار لاستیکی و انعطافپذیر، در قسمت بالایی بازو بسته میشود، تا خون در داخل رگ جمع بشود.
- در مرحله بعد، یک سوزن استریل وارد رگ میشود، و خون وارد مخزن متصل به سوزن میشود. مقدار خون دریافتی، به تعداد آزمایشات درخواستی پزشکی بستگی دارد. تهیه نمونه خونی مورد نیاز، بیش از چند دقیقه طول نخواهد کشید.
- شما احتمالاً در حین خون دادن، درد خفیفی را احساس خواهید کرد. احتمالاً حسی شبیه سوزش، یا درد نقطهای در فرد ایجاد میشود. شُل کردن دست، قطعاً به کاهش این درد کمک خواهد نمود.
- هنگامی که فرایند خون گرفتن به پایان میرسد، نوار لاستیکی و سوزن از روی پوست برداشته میشوند، و محل زخم پانسمان میشود. فشار آوردن روی زخم، منجر به قطع خونریزی، و جلوگیری از کوفتگی میشود.