تنگی نفس میتواند با هیپوکسی یا هیپوکسمی همراه باشد، یعنی سطح اکسیژن خون پایین بیاید. این مسئله میتواند منجر به کاهش سطح هوشیاری و سایر علائم جدی شود. اگر تنگی نفس شدید باشد و برای مدتی ادامه یابد، خطر بروز مشکلات شناختی موقتی یا دائمی مغز وجود دارد. همچنین میتواند نشانهای از شروع یا بدتر شدن سایر مشکلات پزشکی باشد.
آیا امکان پیشگیری از تنگی نفس وجود دارد؟
افراد مبتلا به تنگی نفس میتوانند تدابیری را برای بهبود سلامت کلی خود اتخاذ کرده و امکانات تنفسی بیشتری به خود اختصاص دهند. اینها شامل:
- ترک سیگار و پرهیز از دود دخانیات
- اجتناب از قرارگرفتن در معرض دود سیگار
- اجتناب از عوامل محرک دیگر مانند دودهای شیمیایی و دود چوب
- وزن کم کنید زیرا از فواید کاهش وزن، کم شدن فشار وارد شده به قلب و ریهها میباشد.
- ورزش سبک زیرا به تقویت سیستم قلبی عروقی و تنفسی کمک میکند
- عدم صعود به ارتفاعات بالا
- خوب غذا خوردن و خواب کافی
- پیروی از برنامه درمانی توصیه شده برای هر بیماری زمینهای مانند آسم، COPD یا برونشیت
- معاینات پزشکی منظم برای تشخیص بیماریهای زمینهای عامل تنگی نفس
نحوه صحیح تشخیص تنگی نفس
پزشک معمولاً میتواند تنگی نفس را بر اساس معاینه فیزیکی کامل از فرد، به همراه گرفتن شرح کاملی از تجربیات وی تشخیص دهد؛ بنابراین بیمار باید توضیح دهد که چگونه و از چه زمانی حملات تنگی نفس آغاز شدهاند، چه مدت طول میکشند، چند بار رخ میدهند و شدت آنها چقدر است؟
پزشک ممکن است از تصویربرداری با اشعه ایکس قفسه سینه و تصاویر توموگرافی کامپیوتری (CT) برای تشخیص دقیقتر تنگی نفس و ارزیابی سلامت قلب، ریهها و سیستمهای مربوطه استفاده کند. گرفتن نوار قلب (ECG) ممکن است به نشاندادن علائم حمله قلبی یا مشکلات دیگر در قلب کمک کند. آزمایش اسپیرومتری برای اندازهگیری جریان هوا و ظرفیت ریه بیمار معمولاً انجام میشود. این کار میتواند به تعیین دقیق نوع و میزان مشکلات تنفسی در یک فرد کمک کند. آزمایشات دیگری نیز میتوانند سطح اکسیژن موجود در خون بیمار و ظرفیت خون برای حمل اکسیژن را بررسی کنند.
انواع راههای درمان تنگی نفس
اصولاً درمان تنگی نفس بهعلت اصلی آن بستگی خواهد داشت. فردیکه به دلیل فشار کار یا زندگی و مشکلات عصبی بیشازحد دچار تنگی نفس میشود، احتمالاً پس از استراحت و آرام شدن علائم او برطرف میشود. بههمیندلیل معمولاً انواع قرص برای تنگی نفس عصبی حاوی ترکیبات آرامبخش هستند.
در موارد شدیدتر تنگی نفس، نیاز به اکسیژندرمانی بهکمک کپسول اکسیژن یا دستگاه اکسیژنساز است. کسانیکه مبتلا به آسم یا COPD هستند، معمولا داروهای استنشاقی گشادکننده برونش تنفسی مصرف میکنند تا دچار تنگی نفس نشوند. اگر تنگی نفس با آسم در ارتباط باشد، معمولاً بدن بهخوبی به داروهایی مانند گشادکننده برونش و استروئیدها پاسخ میدهد. داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAID) و داروهای ضد اضطراب نیز میتوانند مؤثر باشند.
هنگامیکه تنگی نفس بهدلیل عفونتهایی مانند ذاتالریه باکتریایی باشد، آنتیبیوتیکها میتوانند علائم را طی ۳ روز تا یک هفته تسکین دهند. مشکلات تنفسی ناشی از COPD میتوانند با تکنیکهای تنفسی خاص و تمرینات تقویتکننده عضلات در تنفس بهبود یابند. افراد میتوانند نحوه انجام این کارها را در برنامههای توانبخشی ریوی بیاموزند. از پزشک خود بخواهید تا میزان پیشرفت آپنه خواب در شما را ارزیابی کند و در صورت لزوم از دستگاههای سیپپ یا بایپپ هنگام خواب استفاده کنید. بنابراین در نهایت این پزشک متخصص ریه و مجاری تنفسی است که پس از یک تشخیص صحیح میتواند برنامه درمانی مناسب شما را ارائه دهد.
درمان خانگی تنگی نفس
برای درمان تنگی نفس در خانه شما میتوانید راههای زیادی را امتحان کنید که به کاهش و رفع حملات شما کمک خواهند کرد. از این راهکارها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- تنفس با لب خمیده: این کار یک روش ساده برای کنترل تنگی نفس است. کمک میکند تا سرعت تنفس شما به سرعت کاهش یابد و عمیقتر نفس بکشید. همچنین به آزادسازی هوای محبوس شده در ریهها کمک میکند. در هنگام تنگی نفس عضلات گردن و شانه خود را شل کنید. ابتدا بهآرامی از بینی نفس بکشید و دهان خود را بسته نگهدارید. حال لبهای خود را خم کنید به گونهای که میخواهید سوت بزنید و بهآرامی شروع به نفس کشیدن کنید.
- به کمک یک میز و صندلی رو به جلو خم شوید: در هنگام بروز حملات تنگی نفس، روی صندلی بنشینید و پاها را صاف روی زمین و روبهروی میز قرار دهید. سینه خود را کمی به جلو متمایل کنید و دستان خود را روی میز قرار دهید. سر خود را بر روی بازوها یا روی بالش قرار دهید.
- در وضعیت آرامی بخوابید: بسیاری از افراد هنگام خواب دچار تنگی نفس میشوند. این مسئله میتواند کیفیت و مدتزمان خواب شما را کاهش دهد. در این هنگام دراز بکشید و سر خود را با بالش بلند کنید و پشت خود را صاف نگهدارید. یا به پشت بخوابید و سرتان را بالا بگیرید و زانوها را خم کنید و یک بالش زیر زانوی خود قرار دهید. هر دوی این موقعیتها به باز شدن راههای هوایی شما کمک میکنند تا تنفس راحتتری داشته باشید.
- تنفس دیافراگمی: برای این نوع تنفس، روی یک صندلی با زانوهای خم و شانهها، سروگردن ریلکس بنشینید. دست خود را بر روی شکم قرار دهید. از طریق بینی بهآرامی نفس بکشید. باید احساس کنید شکم شما در زیر دست شما حرکت میکند. در هنگام بازدم نیز به جای سینه باشد شکم شما به عقب برود. بازدم را بیشتر از دم انجام دهید. این کار را حدود ۵ دقیقه تکرار کنید.
- تنفس هوای خنک: یک مطالعه معتبر دریافت که هوای خنک میتواند به رفع تنگی نفس کمک کند. قراردادن یک پنکه دستی کوچک به سمت صورت میتواند به کاهش علائم شما کمک کند.
- مصرف کافئین: یک مطالعه اولیه نشان داد که مصرف کافئین باعث شل شدن عضلات مجاری تنفسی افراد مبتلا به آسم میشود. این مسئله میتواند تا چهار ساعت به بهبود عملکرد ریه کمک کند.
درمان گیاهی تنگی نفس
طب سنتی ثابت کرده است که نوشیدن دمنوشهایی مانند نعناع، شیرین بیان، گزنه، آویشن، زنجبیل، بابونه و بخور گرم یا سرد در رفع حملات تنگی نفس مؤثر است. برای تهیه دمنوش گیاهی میتوانید به مدت ده دقیقه گیاه موردنظر را در آب جوش قرار دهید و سپس عصاره آن را میل کنید. نباید فراموش کنید که معمولاً یک قاشق چایخوری از هر نوع گیاه برای تهیه دمنوش کافی است.
درمان تنگی نفس در طب سنتی
از نظر متخصصان طب سنتی، مصرف مداوم شیر بادام شیرین و عصاره جو دو سر در تسکین این درد بسیار مؤثر است. از دیگر مواد غذایی مؤثر در کاهش حملات آن میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- آب پیاز
- میوه انجیر
- شلغم
- سیب
- هویج پخته شده
- انبه
- آب سبزیجاتی مثل کرفس
- عسل
همچنین ماساژ سینه با روغنهای اساسی مثل روغن اوکالیپتوس، روغن کافور و روغن سیر نیز مؤثر است.
آزمایشگاه تخصصی پاتوبیولوژی کوثر، مفتخر به اخذ ایزو 15189، ایزو 10002 و ایزو 9001 اتحادیه اروپا، تحت نظر دکتر علی آیت اللهی، متخصص پاتولوژی آناتومیکال و کلینیکال، بالغ بر هزار مورد از آزمایشات مختلف، در زمینه های پاتولوژی، ژنتیک و بالینی را تحت پوشش قرار می دهد. (طرف قرارداد بیمه های پایه و اکثر بیمه های مکمل درمان) همچنین مشاوره ژنتیک به صورت رایگان در این مرکز توسط متخصصین ارائه می گردد.
آدرس: مشهد –وکیل آباد – بلوار کوثر – بین کوثر 2 و 4 – ساختمان پزشکان فارابی – طبقه منفی یک شماره تماس: 051-38840404 و 051-38820202 و 09028840404
آزمایشگاه تخصصی کوثر با برخورداری از تجهیزات و پرسنل مجرب ، قادر به انجام خدمات نمونه گیری در منزل در مشهد می باشد.
