احتمالاً پزشک غدد و متابولیسم در مورد کلسترول، که نوعی چربی است که در خون وجود دارد، به شما هشدار داده است. وجود مقادیر زیاد کلسترول از نوع نامناسب آن میتواند عروق شما را مسدود کرده و شما را در معرض خطر بیماریهای قلبی قرار دهد. در ادامه این مطلب با ما همراه باشید.
چرا کلسترول خطرناک است؟
سطوح بالای کلسترول ممکن است ناشی از رژیم غذایی شما باشد، به خصوص اگر غذاهایی سرشار از چربیهای اشباع مانند گوشت قرمز و کره مصرف میکنید. هر چند ممکن است غده تیروئید نیز در این امر دخیل باشد. افزایش یا کاهش هورمون تیروئید میتواند مقدار کلسترول خون شما را بالا و پایین کند.
غده تیروئید چیست؟
تیروئید یک غده پروانهای شکل در گردن است. غده تیروئید هورمونهایی تولید میکند که متابولیسم بدن را کنترل میکنند. متابولیسم فرآیندی است که بدن شما از طریق آن غذا و اکسیژن را به انرژی تبدیل میکند. هورمونهای تیروئید همچنین کمک میکنند که قلب، مغز و سایر اعضای بدن به طور طبیعی کار کنند.
غده هیپوفیز در قسمت ساقه مغزی قرار دارد و عملکرد تیروئید را کنترل میکند. هنگامی که غده هیپوفیز کمبود هورمون تیروئید را احساس میکند، هورمون تحریک کننده تیروئید (TSH) آزاد میکند. TSH غده تیروئید را به سمت ترشح بیشتر هورمون هدایت میکند.
در مورد کلسترول
کلسترول در همه سلولهای بدن وجود دارد. بدن از این ماده برای ساخت هورمونها و موادی که به شما در هضم غذا کمک میکنند، استفاده میکند.
کلسترول در خون گردش میکند و از طریق دو نوع حامل به نام لیپوپروتئین جریان دارد:
- کلسترول با لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL) برای قلب مفید است. به پاکسازی کلسترول از بدن کمک کرده و فرد را از بیماریهای قلبی محافظت میکند.
- کلسترول لیپوپروتئین با چگالی کم (LDL) برای قلب مضر است. اگر سطح کلسترول LDL خیلی زیاد باشد، عروق را مسدود کرده و احتمال ابتلا به بیماریهای قلبی، حملات قلبی و سکتههای مغزی را افزایش میدهد.
تیروئید کم کار یا پرکار
تیروئید میتواند بعضی اوقات به مقدار خیلی کم یا خیلی زیاد هورمون تولید کند.
بیماری که در آن تیروئید شما دارای فعالیت کمی باشد کم کاری تیروئید نامیده میشود. هنگامی که تیروئید کم کار است، در کل بدن احساس کندی وجود دارد. شما خسته، سست، سرد و رنجور میشوید.
در صورت داشتن شرایط زیر، احتمال دارد مبتلا به کم کاری تیروئید باشید:
- تیروئیدیت هاشیموتو، یک بیماری خود ایمنی است که در آن بدن به غده تیروئید حمله کرده و آن را از بین میبرد
- التهاب تیروئید (تیروئیدیت)
سایر عواملی که میتوانند منجر به تیروئید کم کار شوند عبارتند از:
- برداشتن تمام یا قسمتی از یک تیروئید پرکار
- پرتو درمانی برای سرطان یا تیروئید پرکار
- مصرف داروهای خاصی مانند لیتیوم، اینترفرون آلفا و اینترلوکین ۲
- آسیب به غده هیپوفیز در اثر تومور، پرتودرمانی یا جراحی
پرکاری تیروئید نوعی بیماری است که در صورت فعالیت بیش از حد تیروئید ایجاد میشود. هنگامی که غده تیروئید بیش از حد فعال است، سرعت فعالیتهای بدن زیاد میشود. ضربان قلب بالا میرود و احساس تشنج و لرزش میکنید.
در صورت بروز این موارد احتمال دارد مبتلا به پرکاری تیروئید باشید:
- بیماری گرِیوز، اختلال در سیستم ایمنی بدن که یک بیماری ارثی است
- گواتر گرهای سمی، که ندولها یا گرههای تیروئید را درگیر میکند
- التهاب تیروئید (تیروئیدیت)
چگونه تیروئید باعث بروز مشکلات مربوط به کلسترول میشود؟
بدن برای ساخت و دفع کلسترول به هورمونهای تیروئیدی نیاز دارد. هنگامی که سطح هورمون تیروئید کم است (کم کاری تیروئید)، بدن کلسترول LDL را تجزیه نمیکند و آن را به طور موثری از بین نمیبرد. پس کلسترول LDL میتواند در خون انباشته شود.
لازم نیست سطح هورمونهای تیروئیدی بسیار کم باشد تا افزایش کلسترول اتفاق بیفتد. حتی در افرادی که کم کاری تیروئید بسیار خفیف که کم کاری تیروئید تحت بالینی نامیده میشود، ممکن است کلسترول LDL بالاتر از حد طبیعی داشته باشند. یک مطالعه در سال ۲۰۱۲ نشان داد که سطح بالای TSH به تنهایی میتواند مستقیماً سطح کلسترول را افزایش دهد، حتی اگر سطح هورمون تیروئیدی پایین نباشد.
پرکاری تیروئید اثر معکوسی بر روی کلسترول دارد، و باعث میشود که سطح کلسترول به طور غیر طبیعی پایین بیاید.
علائم کم کاری تیروئید
اگر این علائم را مشاهده کنید احتمالا غده تیروئید کم کار دارید:
- افزایش وزن
- ضربان قلب آهسته
- افزایش حساسیت به سرما
- درد و ضعف عضلانی
- پوست خشک
- یبوست
- مشکل در به خاطر سپردن یا تمرکز کردن
علائم پرکاری تیروئید
تیروئید پرکار تقریباً علائم برعکسی دارد:
- کاهش وزن
- ضربان قلب سریع
- افزایش حساسیت به گرما
- افزایش اشتها
- عصبی بودن
- لرز
- حرکات مکرر روده
- مشکلات خواب
آزمایش تیروئید و کلسترول
اگر دچار علائم مرتبط با مشکلات تیروئید هستید و سطح کلسترول شما بالا یا پایین است، باید به دکتر فوق تخصص غدد و متابولیسم مراجعه کنید. برای اندازهگیری سطح TSH و میزان هورمون تیروئیدی به نام تیروکسین، یک آزمایش خون انجام خواهد شد. این آزمایشات به پزشک شما کمک میکند تا کم کاری یا پرکاری تیروئید را تشخیص دهد.
مصرف داروی جایگزین هورمون تیروئید لِووتیروکسین (لووتروئید، سینتروئید) برای درمان کم کاری تیروئید نیز میتواند به کاهش سطح کلسترول کمک کند.
هنگامی که سطح هورمون تیروئید شما مقدار اندکی پایین باشد، ممکن است نیازی به جایگزینی هورمون تیروئید نداشته باشید. در عوض، پزشک ممکن است یک استاتین یا داروی دیگری برای کاهش کلسترول تجویز کند.
در مورد پرکاری تیروئید، پزشک ید رادیواکتیو تجویز میکند تا غده را کوچک کند و تولید هورمونهای تیروئیدی را کاهش دهد. تعداد کمی از افرادی که نمیتوانند داروهای ضد تیروئید مصرف کنند ممکن است برای برداشتن بخش عمدهای از غده تیروئید نیاز به جراحی داشته باشند.
سخن نهایی
کلسترول ارتباط زیادی با وضعیت غده تیروئید در بدن دارد. پزشک با بررسی غده تیروئید و نتایج آزمایش کلسترول، میتواند بهترین تصمیمگیری را درباره بیماری و درمان آن انجام دهد.
آزمایشگاه تخصصی پاتوبیولوژی کوثر، مفتخر به اخذ ایزو 15189، ایزو 10002 و ایزو 9001 اتحادیه اروپا، تحت نظر دکتر علی آیت اللهی، متخصص پاتولوژی آناتومیکال و کلینیکال، بالغ بر هزار مورد از آزمایشات مختلف، در زمینه های پاتولوژی، ژنتیک و بالینی را تحت پوشش قرار می دهد. (طرف قرارداد بیمه های پایه و اکثر بیمه های مکمل درمان) همچنین مشاوره ژنتیک به صورت رایگان در این مرکز توسط متخصصین ارائه می گردد.
آدرس: مشهد –وکیل آباد – بلوار کوثر – بین کوثر 2 و 4 – ساختمان پزشکان فارابی – طبقه منفی یک شماره تماس: 051-38840404 و 051-38820202 و 09028840404
