علائم تنفسی شایعترین علائم Covid-19 هستند. اما بر طبق جدیدترین مطالعات، 53% از افرادی که در نتیجه Covid-19 بستری شده اند، حداقل یک نوع از عوارض گوارشی را در طی مدت بیماری خود تجربه کرده اند.
شواهد فزاینده ای حاکی از آن است که افرادی که در خلال این بیماری عوارض گوارشی را تجربه می کنند و یا پیش زمینه بیماری های گوارشی دارند، بیشتر در خطر وخامت Covid-19 قرار دارند.
علائم گوارشی مرتبط با Covid-19:
علائم تنفسی نظیر سرفه کردن و تنگی نفس شایعترین علائم Covid-19 هستند اما گزارش های اولیه خارج از چین آشکار کرد که Covid-19 می تواند همراه با علائم گوارشی بروز یابد.
اولین فرد مبتلا به Covid-19 تائید شده در ایالات متحده، 2 روز پیش از ابتلا به اسهال، تهوع و استفراغ را تجربه کرده بود و در یکی از اولین تحقیقات انجام شده در آمریکا در زمینه Covid-19، اثبات شد که در حدود 32% از مبتلایان به کرونا علائم اسهال، تهوع و از دست دادن اشتها را تجربه می کنند.
مطابق با Review منتشر شده بر روی 125 تحقیق صورت گرفته بر روی 25252 بیمار مبتلا به کرونا، شایع ترین علائم گوارشی مرتبط با Covid-19 شامل موارد زیر است:
- کاهش اشتها: 19.9%
- کاهش بویایی و چشایی: 15.4%
- اسهال: 13.2%
- تهوع: 10.3%
- استفراغ خون و یا خون ریزی دستگاه گوارش: 9.1%
علائم کمتر شایع عبارتند از:
- رفلاکس اسید معده،
- آروغ زدن،
- سوء هاضمه،
- کولیت و یا التهاب روده
این بیماری همچنین ممکن است بافت روده را تخریب کرده و یا حرکات روده ای را کاهش دهد.
در حال حاضر به نظر می رسد، اغلب افرادی که علائم گوارشی را در خلال Covid-19 تجربه می کنند، با گسترش عوارض تنفسی نیز مواجهند در جایی که تحقیق منتشر شده در اواخر سال 2020 حاکی از آن است که 20% مبتلایان به عفونت Covid-19 فقط علائم گوارشی را تجربه می کنند و گاهی اوقات این علائم پیش از توسعه علائم تنفسی و یا تب بروز می یابند. مطالعات اولیه نشان می دهد علائم گوارشی اغلب در مراحل اولیه ابتلا به کرونا بروز می یابند اما برای تائید آن به تحقیقات بیشتری نیاز است.
Covid-19 چگونه باعث ایجاد علائم گوارشی می شود؟
محققان همچنان در حال یادگیری درباره عفونت با SARS-COV-2 و تاثیر آن برقسمت های مختلف بدن هستند.
شواهد بدست آمده حاکی از آن است که SARS-COV-2 می تواند سلول های دستگاه تنفسی، دستگاه گوارش و همچنین سلول های سایر مناطق بدن را آلوده کند.
اغلب مطالعات نشان دهنده آن است که ویروس SARS-COV-2 از طریق اتصال به پروتئین (Angiotensin-converting enzyme-2) ACE-2 به عنوان رسپتور (گیرنده) وارد سلول های انتروسیت روده و سلول های دستگاه تنفسی می شود.
رسپتور ACE-2 که در غشای سلولی قرار گرفته است، از طریق کنترل کردن سطح پروتئین آنژیوتانسین به تنظیم فشار خون کمک می کند.
ACE-2، رگ های خونی را به انقباض و افزایش فشار خون وامیدارد. ویروس ها پس از آنکه از طریق اسپایک پروتئین (Spike protein) به ACE-2 متصل می شوند، وارد سلول های روده می شوند. اسپایک پروتئین ها بخشی ساختاری در ویرس هستند که نقش حیاتی در نفوذ به سلول میزبان و شروع عفونت بازی می کنند؛ پس از ورود به سلول، ویروس از امکانات سلول جهت تکثیر خود استفاده می کند.
خروج ذرات SARS-Cov-2 ایجاد شده از سلول های آلوده موجب آزاد شدن سایتوکین ها می شوند. سایتوکین ها پروتئین های کوچکی هستند که نقشی اساسی در فرایند التهاب ایفا می کند. این فرایند التهاب موجب بروز علائم گوارشی می شود.
عوارض گوارشی همچنین ممکن است در نتیجه تخریب و یا آسیب ایجاد شده توسط ویروس به بافت گوارش بروز یابند به ویژه علائمی نظیر درد، تهوع و اسهال
برخی از تحقیقات نشان دهنده آن است که Covid-19 می تواند باعث تغییر میکروبیوتای روده شود. میکروبیوتا، جمعیتی از میکروب ها هستند که به طور طبیعی و مفید در روده زندگی میکنند.
با ورود به دستگاه گوارش، ویروس می تواند از طریق ورید پورتال (سیاهرگی که خون را از روده و طحال به کبد می آورد و مواد غذایی حمل شده از روده را به سلول های کبدی می رساند) عبور کند. این عمل می تواند به ویروس ها اجازه دهد بر رروی عصب واگ تاثیر گذاشته و باعث ایجاد تهوع شوند.
عصب واگ، طولانی ترین عصب مغزی و دهمین زوج اعصاب مغز از 12 جفت عصب مغز است که در بلعیدن غذا، صحبت کردن، فعالیت های پاراسمپاتیک و هاضمه نقش دارد.
همچنین تهوع و اسهال از عوارض شایع داروهای آنتی بیوتیک و ضدویروس است که پزشکان به منظور کنترل SARS-COV-2 تجویز می کنند.
شواهدی وجود دارد که نشان می دهد SARS-COV-2 ممکن است از طریق مدفوعی-دهانی نیز انتقال یابد.
نمونه مدفوع اولین فرد مبتلا به SARS-COV-2 در آمریکا محتوی ذرات ویروس بود. برخی تحقیقات حاکی از آن است که ممکن است حتی زمانی که ویروس در سیستم تنفسی فوقانی نظیر ریه، بینی و حلق غیر قابل تشحیص می شود، همچنان در مدفوع وجود داشته باشد. اما همچنان تحقیقات بیشتری به منظور اثبات عفونت زا بودن و یا نبودن این ذرات ویروسی مورد نیاز است.
علائم گوارشی و بیماری های پیش رو:
افرادی که علائم گوارشی را تجربه می کنند ممکن است بیشتر در معرض وخامت کرونا باشند.
مطالعه انجام شده در نوامبر 2020 نشان می دهد تجربه این علائم خطر ابتلا به سندروم دیسترس تنفسی حاد را افزایش می دهد.
این مطالعه همچنین نشان داد تجربه عوارض گوارشی، ریسک استفاده از ونتیلاسیون و Intubation را افزایش می دهد. مطالعه دیگری که در اواخر ژانویه 2021 انجام شد نشان داد که افرادی که دارای این علائم هستند، بیشتر در معرض وخامت بیماری کرونا و مرگ بر اثر آن هستند.
افراد با علائم گوارشی در هنگام بستری شدن در بیمارستان بیشتر در معرض گسترش بیماری های قلبی و آسیب کلیوی و یا مرگ هستند. همچنین بسیاری از بیماری های دستگاه گوارش ممکن است ایجاد عفونت های دستگاه گوارش را آسان تر کند زیرا باعث آسیب یا ضعیف شدن پوشش روده یا معده می شوند، برخی از این شرایط، مانند سندروم روده تحریک پذیر، باعث آسیب یا ضعیف شدن پوشش روده یا معده می شوند، این ضعف در سلول های پوششی، باعث بیان بیش از حدACE-2 نیز می شود و به ویروس ها فرصت بیشتری برای ورود به سلول ها می دهد.
داروهایی که به منظور درمان بیماری گوارشی و یا علائم آن تجویز می شوند می توانند موجب کاهش اسید معده شوند که انتقال ویروس ها از طریق غذا یا سایر مواد خوراکی را افزایش می دهد. در جایی که در حالت طبیعی، سطح بالای اسیدیته معده به اندازه کافی جهت غیر فعال کردن ذرات ویروسی قوی است.
همچنین در دستگاه گوارش حدود 100 برابر بیشتر از اندام های تنفسی ACE-2 وجود دارد که این امر می تواند موجب تجمع بیشتر ویروس در این ناحیه و عفونت زایی بیشتر شود.
آزمایشگاه تخصصی پاتوبیولوژی کوثر، مفتخر به اخذ ایزو 15189، ایزو 10002 و ایزو 9001 اتحادیه اروپا، تحت نظر دکتر علی آیت اللهی، متخصص پاتولوژی آناتومیکال و کلینیکال، بالغ بر هزار مورد از آزمایشات مختلف، در زمینه های پاتولوژی، ژنتیک و بالینی را تحت پوشش قرار می دهد. (طرف قرارداد بیمه های پایه و اکثر بیمه های مکمل درمان) همچنین مشاوره ژنتیک به صورت رایگان در این مرکز توسط متخصصین ارائه می گردد.
آدرس: مشهد –وکیل آباد – بلوار کوثر – بین کوثر 2 و 4 – ساختمان پزشکان فارابی – طبقه منفی یک شماره تماس: 051-38840404 و 051-38820202 و 09028840404
