بیش از دو دهه قبل دانشمندان توانستند با استفاده از روشهای نوین ژنتیکی به الگو های خاص ژنتیکی جهت تعیین هویت دست یابند. خیلی زود این روش فراگیر شد و کاربرد وسیعی در پزشکی قانونی، پلیس جنایی، مهاجرت، تعیین هویت ، تعیین رابطه خویشاوندی و … پیدا کرد. امروزه استفاده از این روش ها در دادگاه های کشورهای مختلف از جمله کشورمان کاربرد روزانه ای پیدا کرده است و کمتر قاضی را می توان یافت که به نتایج این روش اعتقاد نداشته باشد و از آن استفاده نکند.
تعیین هویت آزمایشی است که غالبا به منظور تأیید رابطه والد- فرزندی انجام می گیرد.
همینطور این آزمایش برای تأیید رابطه پدر بیولوژیک و فرزند نیز انجام می گیرد که به آن آزمایش Paternity نیز می گویند و به عنوان دقیق ترین روش تشخیصی رابطه پدر و فرزندی مورد استفاده قرار می گیرد ودارای دقت %99.9 است.
آزمایش تعیین هویت با توجه به درخواست متقاضیان در مواردی که به هر دلیل نیاز به اثبات این رابطه وجود داشته باشد انجام میشود.
در این آزمایش نمونه DNA پدر یا مادر فرضی با نمونه فرزند مقایسه میشود.
در صورتی که فرزند هنوز به دنیا نیامده باشد، لازم است از جنین نمونه‌گیری شود و مقایسه نمونه والد با نمونه جنینی انجام گیرد.
منشاء تهیه نمونه از جنین می تواند یکی از روش های ذیل باشد:
1- قطعات آزاد DNA جنینی در خون مادر که به آن cell free DNA هم می گویند.
2- نمونه حاصل از CVS و یا آمنیوسنتز.
این مقایسه توسط چندین مارکر ژنتیکی انجام می‌گیرد.
این مارکرها توالی های تکرار شده از DNA هستند که به آن STR) Short tandem Repeat) می گویند.
تعداد این تکرارها که در نواحی اینترون (غیر کد شونده) ژن واقع شده اند در افراد مختلف متفاوت است و این تفاوت می تواند به عنوان مبنای تمیز و تشخیص DNA افراد مختلف به کار گرفته شود.
از آنجاکه هر فرد نیمی از ژن های خود را از پدر و نیم دیگر را از مادر دریافت می کند بنابراین تکرار این توالی ها در فرزند مشابه والدین است.
از این رو این تفاوت در افراد مختلف می تواند مبنای دقیقی جهت یافتن رابطه والد و فرزندی باشد.
برای این منظور حداقل 15 تا 16 مارکر مورد مقایسه قرار می‌گیرند.
هنگام مقایسه بین مارکرها اگر فرزند حتی در یک ناحیه با پدر یا مادر فرضی تفاوت داشته باشد، رابطه خویشاوندی تأیید نمی شود.
درصد خطای این آزمایش بسیار بسیار کم (19- 10 ×2/7) است.
این آزمایش کاربردهای دیگری هم دارد، نظیر:
- بررسی نمونه های جمع آوری شده از صحنه های جرم،
- جستجوی اعضاء گمشده خانواده
- تشخیص دوقلوهای همسان
- اثبات جابجایی نوزاد پس از تولد
- و یا تشخیص هویت از روی آثار باقیمانده از بدن اجساد در سوانحی نظیر سیل و زلزله، آتش سوزیها، سوانح هوایی و زمینی، جنگ ها و …
روش های دیگری هم برای تعیین هویت مورد استفاده قرار می گیرد که قدرت تشخیص کمتری که عبارتند از:
- روش دیگر استفاده از میتوکندری می باشد.
در این روش میتوان قرابت از طرف مادر یا زنان فامیل را مشخص کرد.
میتوکندری دیگر اندامک داخل سلولی است که دارای ماده ژنتیکی میباشد ولی ماده ژنتیکی آن توارث مادری دارد و از مادر به فرزندان (چه دختر و چه پسر) به ارث میرسد.
پس اگر افراد دارای مادر مشترک یا جد مادری مشترک باشند دارای علایم یکسانی بر روی میتوکندری خود خواهند بود.
- روش دیگر استفاده از STR های کروموزوم Y می باشد.
کروموزوم Y در مردان وجود دارد و فقط از پدر به پسران منتقل می شود.
لذا از این روش می توان قرابت افراد ذکور یا مردان خانواده را مشخص کرد.
مثلا رابطه عموزادگی و امثالهم.
در هنگام مراجعه جهت نمونه گیری، ارائه ی مدارک شناسایی معتبر الزامی است.
همچنین می بایست سند ازدواج، صیغه نامه و یا طلاق نامه ارائه شود.
در مواردی که نمونه در آزمایشگاه گرفته نشود و یا در مورد نمونه های ارسالی، علی رغم رعایت موارد فوق، مسئولیت احراز هویت فرد نمونه دهنده با آزمایشگاه نمی باشد.
مشاوره آزمایش ژنتیک به صورت رایگان
در آزمایشگاه تخصصی پاتوبیولوژی کوثر مشهد، مشاوره ژنتیک توسط دکتر علی آیت اللهی متخصص پاتولوژی کلینیکال و آناتومیکال به صورت رایگان ارائه می شود. کافی است به آدرس ذکر شده در انتهای این پست مراجعه بفرمایید و یا با شماره تلفن 3884040 و 38820202 تماس حاصل نمایید.
آزمایشگاه تخصصی پاتوبیولوژی کوثر، مفتخر به اخذ ایزو 9001 انگلستان، تحت نظر دکتر علی آیت اللهی، متخصص پاتولوژی آناتومیکال و کلینیکال، بالغ بر هزار مورد از آزمایشات مختلف، در زمینه های پاتولوژی، ژنتیک و بالینی را تحت پوشش قرار می دهد. (طرف قرارداد بیمه های پایه و اکثر بیمه های مکمل درمان) همچنین مشاوره ژنتیک به صورت رایگان در این مرکز توسط متخصصین ارائه می گردد.
آدرس: مشهد –وکیل آباد – بلوار کوثر – بین کوثر 2 و 4 – ساختمان پزشکان فارابی – طبقه منفی یک شماره تماس: 051-38840404 و 051-38820202 و 09028840404
